خرید ارزان ادبیات نظری تحقیق آثار اجتماعی عدالت سیاسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : Word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 57 صفحه

قسمتی از متن Word (..docx) :

آثار اجتماعی عدالت سیاسى 1-3. عدالت سیاسی از منظر امام علی علیه السلام از نظر امام علی علیه السلام آن چه سیاست را در مسیر درست هدایت می کند عدل است و فراتر از عدل ملاکی برای تدبیر اجتماع و سیاست وجود ندارد. (شریعت، 1387ش:239) حضرت علیه السلام در این زمینه می فرماید: «خیر السیاسات العدل: برترین سیاست ها، عدالت است.» (تمیمی آمدی، 1410ق:354) در نگاه امام علی علیه السلام هیچ ریاست و بزرگی مانند به کار بردن عدالت در مسائل سیاسی حکومت نمی باشد و می فرماید: «لا ریاسه کالعدل فى السّیاسه: در سیاست، ریاستی مانند عدل نیست.» (تمیمی آمدی، 1410ق: 792) از آن جایی که در برقراری عدالت سیاسی مهم ترین نقش را رهبر جامعه ایفا می کند، و در طرف دیگر مردم هستند که باید ابتدا وی را به رسمیت بشناسند و سپس در سازماندهی امور جامعه با وی همکاری کنند، امام علی علیه السلام در رابطه با ویژگی این شخص می فرماید: «اَیُّهَا اَلنَّاسُ اِنَّ اَحَقَّ اَلنَّاسِ بِهَذَا اَلْاَمْرِ اَقْوَاهُمْ عَلَیْهِ وَ اَعْلَمُهُمْ بِاَمْرِ اَللَّهِ فِیهِ: اى مردم سزاوارترین مردم براى این امر (خلافت) کسى است که نسبت به آن از همگى نیرومندتر و به دستورهاى خداوند در این باره، از همه کس داناتر باشد.» (نهج البلاغه، خطبه173، ص248) با توجه به کلام امام علیه السلام، کسی که رهبری جامعه را به دست می گیرد می بایست در سیاست و اداره امور مملکت از همگان نیرومندتر، و در شناخت شرایط و موقعیّت ها و چگونگى تدبیر امور شهرها و اداره جنگ ها از همه کس داناتر، ودوم این که او باید بیش از دیگران دستورهاى خداوند را در امور رهبری به کار بندد. و این امور مستلزم این است که این شخص از همه افراد مردم زاهدتر و پارساتر و عادل تر باشد، به این وسیله زمامدار می تواند عدالت سیاسی را در حکومت خویش به عرصه ظهور برساند. در حقیقت عدالت سیاسی به حوزه ی قدرت و سیاست و مشارکت مردم مربوط می شود این که حاکمان مشروعیت خود را چگونه به دست آورند و در نزد مردم مشروعیت دارند یا خیر، می تواند با عدالت سیاسی مرتبط باشد. از دیدگاه مردم اگر حاکم سیاسی شایستگی احراز این مقام را داشته باشد حکومت عادلانه است در غیر این صورت اگر با زور و اجبار قدرت را تصاحب کرده باشد آن حکومت ظالم است و فرمانبرداری از آن جایز نیست. در مقام اجرا نیز حکومتی عادل است که با رفع محدودیت ها امکان مشارکت برابر و آزاد را برای مردم در زمینه های سیاسی فراهم کند و قدرت و مناصب سیاسی را بر حسب استعداد و شایستگی افراد تقسیم کند. (جمال زاده، 1387ش:12) اجرای عدالت در حوزه سیاست، اثرات مثبتی را در جامعه از خود برجای می گذارد، و متقابلاً، به کارگیری ظلم و بى‏عدالتى در عرصه سیاست، عواقب ناگوارى در پى دارد. شناخت آثار مثبت این نوع ازعدالت، گام دیگرى است در راه آشنایى هرچه بیش‏تر با جایگاه عدالت در جامعه و آگاهى بیش‏تر حاکمان و دولت مردان از آثار و پیامدهاى عملکرد عادلانه خویش در عرصه سیاسى و اجتماعى. 2-3. آثار اجتماعی عدالت سیاسی 1-2-3. ایجاد امنیت سیاسی بى‏شک مهم‏ترین ثمره اجراى عدالت سیاسی، امنیت سیاسى است. البته امنیت فرهنگى، اقتصادى، روانى و اجتماعى نیز در فضاى امنیت سیاسى پدید خواهد آمد. امنیت سیاسى به معناى وجود دستگاه سیاسى است که مردم در آن آزادند که مواضع سیاسى و عقاید سیاسى خود را در چهار چوب قوانین موجود بدون ترس و وحشت بیان کنند؛ اگرچه مخالف دولت باشد. بنابراین، امنیت سیاسى در حکومت‏هاى خودکامه و مستبد ایجاد نخواهد شد. علاوه بر این، اگر در جامعه ای تساوی در برابر قوانین وجود داشته باشد، تبعیض و دوگانگی وجود نداشته باشد و همه قشرهای جامعه به حقوق خود برسند، به دنبال آن محیط امنی به وجود می آید که در آن استعدادها به شکوفایی می رسد و جامعه در مسیر سازندگی قرار می گیرد. از آن جا که عدالت سیاسی مربوط به سیاستمداران و حکام می باشد، با اجرای آن توسط دولت فضایی ایجاد می شود که در آن افراد جامعه نسبت به رسیدن به حقوق خود اطمینان خاطر پیدا می کنند و امنیت و آرامش مطلوب برای مردم جامعه حاصل می گردد. منظور از امنیت اعم از امنیت سیاسی، شغلی، مسکن و غیره است. به طور کلی می توان ذکر کرد که مراد از امنیت سیاسی، اطمینان مردم جامعه از رعایت حقوقشان از سوی دولت نیز می باشد. در حقیقت زمانی که دولت در راستای منافع مردم جامعه اقدام نماید و شرایط لازم از قبیل مسکن، شغل و سایر حقوق اجتماعی و سیاسی را برای رفاه و آسایش آنان تامین نماید، مردم آن جامعه در امنیت و آرامش قرار می گیرند. امام على علیه‏السلام در خطبه131 نهج البلاغه، یکى از انگیزه های پذیرش حکومت را برقرارى امنیت برای ستمدیدگان و مظلومان معرفى مى‏فرماید: «اَللَّهُمَّ اِنَّکَ تَعْلَمُ اَنَّهُ لَمْ یَکُنِ اَلَّذِی کَانَ مِنَّا مُنَافَسَهً فِی سُلْطَانٍ وَ لاَ اِلْتِمَاسَ شَیْ‏ءٍ مِنْ فُضُولِ اَلْحُطَامِ وَ لَکِنْ لِنَرِدَ اَلْمَعَالِمَ مِنْ دِینِکَ وَ نُظْهِرَ اَلْاِصْلاَحَ فِی بِلاَدِکَ فَیَاْمَنَ اَلْمَظْلُومُونَ: پروردگارا تو می دانى آن چه ما انجام دادیم نه براى این بود که ملک ‏و سلطنتى به دست آوریم، و نه براى این که از متاع پست دنیا چیزى تهیه کنیم، بلکه به خاطراین بود که نشانه‏هاى از بین رفته دینت را باز گردانیم، و صلح و مسالمت را در شهرهایتآشکار سازیم، تا بندگان ستمدیده‏ات در ایمنى قرار گیرند.» در این عبارت حضرت علیه السلام خداوند را گواه مى‏گیرد که هدف او از پذیرش خلافت براى تحصیل سلطنت و قدرت و به دست آوردن مقام های دنیوى نبوده، بلکه هدف ایشان برقراری عدل و قسط در حکومت می باشد تا به این وسیله بتواند نه تنها برای افراد ستمدیده بلکه برای سایر مردم محیط ایمنی را ایجاد نماید. مرحوم محمدجواد مغنیه در ذیل این عبارت حضرت علاوه بر امنیت سیاسى، از جمله آزادى و نترسیدن از سرکشان و متجاوزان، به امنیت جانى و مالى نیز اشاره مى‏کند. (مغنیه، 1973م:ج2، 270) امام علی علیه السلام در حدیث دیگری درباره ی اثر امنیتی عدالت می فرماید: «لَنْ تحصن الدّول بمثل استعمال العدل فیها؛هیچ چیزی دولت ها را مانند به کارگیری عدالت صیانت نمی کند.» (تمیمی آمدی، 1410ق:555) و در جای دیگر می فرماید: «من عمل بالعدل حصّن الله ملکه: هرکس به عدالت عمل کند خداوندسرزمین او را حفظ می کند» (تمیمی آمدی، 1410ق:633)، و «العدل جُنّه الدول: عدل چنان سپرمحکمی برای دولت هاست.» (تمیمی آمدی، 1410ق:102) مدلول فرمایش های بالا که بارها با استفاده از الفاظی چون «جُنّه» و «حصن» در مورد عدالت تکرار شده آن است که عدالت بنیاد امنیت را شکل داده و می تواند تولید کننده ی نیرویی بازدارنده در مقابل تهدیدات سایر بازیگران باشد. (افتخاری، 1388ش:65) در واقع با توجه به احادیثی که ذکر شد، می توان به این نکته اشاره کرد: در جامعه ای که عدالت در آن توسط سیاستمداران و سایر صدر نشینان حکومت رعایت می شود، آن جامعه به خاطر عدالتی که درونش جریان دارد مورد عنایت خداوند قرار می گیرد و حکومت آن جامعه از گزند سایر دشمنان و بیگانگان توسط خداوند ایمن می گردد. امام علی علیه السلام در خطبه چهلم نهج البلاغه که بعد از جنگ صفین و خطاب به خوارج ایراد نموده، به مباحث مهمی در باره ی حکومت و ضرورت آن و از جمله هفت وظیفه حاکم عادل اشاره می کند، یکی از وظایف حاکم، امن شدن جاده ها به وسیله او می باشد چنان چه می فرماید: «... وَتَاْمَنُ بِهِ السُّبُلُ، وَیُوْخَذُ بِهِ لِلضَّعِیفِ مِنَ الْقَوِیِّ، حَتَّى یَسْتَرِیحَ بَرٌّ، وَیُسْتَرَاحَ مِنْ فَاجِر: ...و راه ها به سبب او امن گردد، و در امارت وى حق ناتوان از قوى گرفته شود، تا مومن نیکوکار راحت شود، و مردم از شرّ بدکار در امان بمانند.» (نهج البلاغه، خطبه40، ص82) با توجه به این فرمایش امام علیه السلام می توان گفت زمانی که که عدالت توسط حاکم به اجرا درآید، امنیت پدید می آید و در نتیجه افراد نیکوکار آسایش می یابند و از تجاوز بدکاران در امان می مانند. امام علی علیه السلام در خطبه 87 نهج البلاغه نیز عدالت را زمینه ساز امنیت و عافیت بیان می کند و می فرماید: «البستکم العافیه من عدلی: لباس امن و عافیت را از روى عدالت بر شما پوشاندم» مقصود امام علیه السلام از «عافیت» در امان ماندن از اذیّتى است که از دست ستمگران بر پیروان آن حضرت وارد مى‏شده است. لفظ «لباس» را براى سلامتى، استعاره آورده‏اند بدین توضیح، چنان که پیراهن بدن انسان را از گرما و سرما محفوظ نگاه مى‏دارد، عافیتى که از طریق عدالت فراهم شود، انسان را از خطر ظلم نگهدارى مى‏کند. (بحرانی، 1362ش: ج2، 303) عافیت در معنای کلی آن یعنی سلامتی و امنیت و اطمینان خاطرو اعتمادپذیری، که نتیجه ی برقراری عدالت در جامعه می باشد. 2-2-3. شکست دشمن دشمن در هر شرایطى منتظر فرصت است تا بتواند ضربه‏اش را به ملت مقابلش وارد سازد. تحقق عدالت این فرصت را از دشمن می گیرد و اجازه ورود به حریم خصوصى ملتی که عدالت در آن رعایت می شود را به او نمى‏دهد. امام على علیه‏السلام در این باره مى‏فرماید: «بِالسّیرَهِ العادِلَهِ یُقهَرُ المناوِیُ: با روش عادلانه، دشمن از پا در می آید.» (نهج البلاغه، حکمت224، ص508) مرحوم محمد جواد مغنیه عبارت «بالسیره العادله» را «حسن السیره» معنى کرده یعنى به جهت اخلاقىِ عدالت توجه داشته است. (مغنیه، 1973م:ج5، 351) علی بن میثم بحرانی نیز با مرحوم محمدجواد مغنیه هم عقیده می باشد و عبارت «بِالسّیرَهِ العادِلَهِ» همین طور معنى کرده است. (بحرانی، 1362ش: ج5، 355)