صفحه محصول - مبانی نظری و ادبیات تحقیق آینده پژوهی

قسمتی از متن:

آینده پژوهی

آینده پژوهی شاخه ای از علوم انسانی است که با ویژگی های انسانی جامعه سروکار دارد. از این رو، به مبانی نظری و فلسفی رایج در جامعه بستگی مستقیم دارد. بر این مقیاس، آینده پژوهی دانشی ارزش بنیان است و به همین سبب ارتباطی تنگاتنگ و ناگسستنی با جهان بینی، ایدئولوژی و فرهنگ ملت ها دارد. بر این پایه، کاربست آینده پژوهی نیازمند بهره گیری از نسخه بومی شده آن است. بدون تردید، ملتی که دانش کشف و مهندسی آینده را از دیگران تقلید کند، راه خطا در پیش گرفته و آینده خود را بر پایه ارزش های دیگران توصیف کرده و خواهد ساخت. دانش ارزش بنیان آینده پژوهی معتقد است در فرایند خلق و تصویرپردازی آینده مطلوب، ارزش های حاکم بر جامعه از نقشی انکارناپذیر برخوردار هستند، به گونه ای که آینده از دید جوامع گوناگون، می تواند به شیوه هایی متفاوت ترسیم شود. مسئولان هر جامعه می توانند با ترسیم آینده آرمانی و توصیف جزئیات مطلوب و دلچسب آن، روند ترسیم و تصویرپردازی جامعه از آینده را تحت تاثیر قرار دهند. این رویکرد در فرایند برپایی آینده، سبب رقابت بین جوامع گوناگون شده و آینده پژوهی را در عرصه امنیت به ابزاری کارآمد مبدل سازد. پنهان نگه داشتن قسمت هایی از تصویر آینده مطلوب، می تواند سلاحی نرم برای پیشی گرفتن از رقیبان تلقی شود. (پدرام، جلالی وند، 1392، 33-32 :1)

برخی بر این باور هستند که آینده پژوهی به معنای پژوهیدن آینده است و خروجی فعالیت های آینده پژوهی ارائه اطلاعاتی خام و بدون هرگونه تحلیل از آینده است. اما باید توجه داشت که آینده پژوهی، پژوهش برای آینده سازی است نه پژوهیدن آینده! آینده پژوهی با پژوهیدن گذشته و حال، می کوشد تجویزهای کارآمدی ارایه دهد که اگر سازمان ها به این تجویزها عمل کنند، آینده مطلوبی خواهند داشت. بنابراین هر فعالیتی در عرصه آینده پژوهی هدف مشخصی را دنبال می کند. (پدرام، جلالی وند، 1392، 8-7 :2)