صفحه محصول - مبانی نظری و ادبیات تحقیق فساد اداری

توضیحات

عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق فساد اداری

فرمت ورد قابل ویرایش

تعداد صفحات: 37

همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن

منابع کامل

ممکن است در توضیحات بهم پیوستگی در کلمات وجود داشته باشد ولی در فایل word اینگونه نیست.

قسمتی از متن:

تعاریف فساد اداری

فساد اداری، ابزاری نامشروع در برآوردن تقاضاهای نامشروع از نظام اداری است (اسکوت[3]، 1973). فساد اداری که به آن فساد مالی سطح پایین یا سطح خیابانی گفته می شود، همان است که هر روز دربرخورد با مدیران عمومی در بخش هایی مانند بیمارستان ها، مدارس، پلیس و گمرک و مواردی ازاین قبیل رخ می دهد (منصورنژاد، 1388). محققان معتقدند فساد زمانی نمایان می شود که مرز تعریف شده و مشخصی بین سیاست های اقتصادی کشور و تجارت های بخش خصوصی وجود نداشته باشد (لوین و ساتارف[4]، 200 ).

فساد اداری عبارت است از مجموعه تصمیمات، طرح‏ها، شیوه ها، کارها، گزینش ها و روابطی که توسط کارمندان در محیط و نظام اداری برخلاف منافع عمومی کشور و گاه برخلاف قوانین حاکم بر جریان امور اداری و برخلاف اهداف و منافع جامعه به وقوع می‏پیوندد و موجب تباهی شفافیت و منافع عمومی می شوند. مسخ معیارهای حرفه ای، نفی لیاقت ها و مسلط نمودن ملاک دینی و ایدئولوژیک و دفاع منافع و امتیازات گروه های اجتماعی و اداری خاص، از ویژگی های این فساد است. بهره گیران از این فساد اداری، در جستجوی امضاء مدیران و بوروکرات ها ریز و درشت هستند تا تامین منافع کنند. این امضاءها با رشوه و امتیازات گوناگون گره خورده و هرگونه عدالت و بی طرفی اداری را نابود می کنند، هنجارشکنی را افزایش داده و روحیه تخطی از هرگونه قواعد اجتماعی را افزایش می‍ دهند. بنابراین از بنیاد فساد «قانونی» در برابر دمکراسی نهادینه شده است. ولی آن جا که قواعد به عملکرد عادی جامعه بر می گردد نیزمانند تخلف درقواعد رانندگی و کنکور دانشگاهی و یا تقسیم ارث، در فضای فساد آلوده، تاب تحمل نیاورده و قربانی رشوه و ساخت و پاخت می گردد ( www.modiriran.ir).

وجه اشتراک اغلب تعاریف ارائه شده درباره ی فساد دستگاه های دولتی را می توان رشوه و سوءاستفاده از موقعیت های شغلی برای نفع شخصی دانست. پیامدهای فساد اداری نیز در قالب معضلاتی مانند اختلاس، کلاه برداری، پارتی بازی، بی عدالتی، باج خواهی، ایجاد نارضایتی برای ذی نفعان، سرقت اموال و دارایی های سازمان، فروش اطلاعات محرمانه و مواردی از این قبیل پدیدار می گردد (صبوری ،1378). صاحب نظران علوم اقتصاد و مدیریت به مسائل فساد توجه بسیاری داشته و آن را از نظر درجه بندی در اعماق آسیب شناسی اجتماعی قرار می دهند ( هوشمندیار،1378). چنان چه بخواهیم فساد را در قالب یک معادله ارائه دهیم، این معادله بدین صورت خواهد بود ( هچ ماری جو، 1388).

پاسخ گویی و شفافیت - قدرت پنهانکاری + انحصار = فـــــــساد

بسیاری از محققان این حوزه (تاتری، فریمن و جاکویست، کالنسیس) نیز فساد را عموما سوءاستفاده از اختیارات عمومی برای کسب سود شخصی تعریف کرده اند (چیونگ وچان[5]،2008). در پیش نویس کنوانسیون مبارزه با فساد در سال 2003 در وین، موارد مهم در تعریف فساد این گونه آمده است:

1- ارتکاب اعمالی که نشانگر اجرای ناسالم وظیفه یا سوء استفاده از منصب باشد؛

2- داشتن هدف برای رسیدن به یک امتیاز خاص؛

3- پیشنهاد و یا مطالبه امتیاز به صورت مستقیم یا غیرمستقیم؛

4- داشتن نفع برای کارگزار یا دیگری (ربیعی،1383)

فساد یک مشکل جهانی است، با توجه به گزارش شفافیت بین الملل بر تمامی بخش های جامعه از ساخت (فرانسه)، آموزش و پرورش (اوگاندا)، پلیس (مالزی)، قوه قضاییه (برزیل، بورکینافاسو، اکوادر و نپال) و حتی کلیسا (یونان) اثر می گذارد (کسینا[6]، 2008، 223).

در واقع می توان گفت فساد اداری پدیده ای هم زاد حکومت است. یعنی از زمانی که فعالیت های بشر شکل سازمان یافته و منسجمی به خود گرفت از همان زمان فساد اداری نیز هم چون جزء لاینفکی از متن سازمان ظهور کرده است. بنابراین می توان فساد را فرزند ناخواسته ی سازمان تلقی کرد که در نتیجه تعاملات گوناگون در درون سازمان و نیز به مناسبت تعامل میان سازمان و محیط آن به وجود آمده است.

انواع فساد
می توان فساد را در دو مقوله ی کلی زیر تقسیم بندی کرد:
الف) فساد جزئی : به افزونه خواهی هایی جزئی اشاره دارد که کارکنان دولت براثر پایین بودن حقوق و دستمزدشان برای پرداخت هزینه های خانواده ی خود از شهروندان دریافت می کنند؛
ب) فساد کلان : توسط آن دسته از مقامات عالی رتبه ی دولتی صورت می گیرد که در زمینه ی انعقاد قراردادهای دولتی بزرگ تصمیم می گیرند (دانایی فرد، 1388).
«هیدن همیر » محقق علوم سیاسی فساد اداری را به سه گونه تقسیم می‏کند:
1-    فساد اداری سیاه: اقدامات و تصمیماتی که از نظر دولت و مردم مورد انتقاد می باشند و عامل آن باید تنبیه شود. کلاه برداری های بزرگ اداری و یا دریافت رشوه برای نادیده گرفتن معیارهای ایمنی در احداث مسکن و... نمونه هایی این گونه فساد است.
2-    فساد اداری خاکستری: اقدامی که از نظر دولت محکوم است ولی جامعه نسبت به آن بی تفاوت است. عدم پرادخت مالیات توسط مردم، ازجمله اقدامات در این زمینه است.
3-    فساد اداری سفید: اقدامی که بطور رسمی مخالف قانون است ولی انجام آن از نظر دولت و جامعه زیاد با اهمیت نمی باشد. پارتی بازهای رایج اداری در این گروه اقدامات جای دارند.
ازنظر دور نباید داشت که فساد سه گانه بالا با ابعاد گوناگون زیر ترکیب شده و بروز می کنند. اول این که فساد خرد یا اخذ رشوه های خرد از جانب اغلب کارکنان دولتی که در شرایط مشکلات زندگی برای کسب درآمد بیشتر صورت می گیرد. دوم فساد سازمان یافته که پایه نظام وکارکرد آن ا ست و در این حالت مقررات و قواعد اداری، هنجارهای رفتاری و سازمان ها با فساد منطق می گردند. سوم فساد بزرگ که بیان عملکرد مسئولان مهم دولتی و سیاست مداران بوده که برای کسب سودهای کلان در قراردادهای بزرگ کشوری و بین المللی اعمال نفوذ می کنند (www.modiriran.ir).
فساد به¬طور اعم و فساد اداری به طور اخص از ویژگی¬های متعددی برخوردار است که آن را به یک موضوع قابل بحث تبدیل کرده است (ینگ، 2002؛ بن بان، 2004؛ دانایی فر، 1383).
1-    فساد، مفهومی فرهنگ محور است. ممکن است دریافت هدیه یا پدیده¬ای نظیر پدیده x در فرهنگ شرقی نوعی فساد تلقی شود ولی در فرهنگ غربی امری طبیعی تصور گردد یا بالعکس.
2-    فساد از منظر اقتصاد و مدیریت دولت، عامل مثبتی نیز تلقی می¬شود: در واقع فساد اداری به گردش چرخه¬های دولت و تولید کالاها و خدمات کمک می¬کند.
3-    فساد، پدیده¬ای فراگیر است. به عبارت دیگر، فساد در هر جا وجود دارد و در همه جنبه¬ها می¬تواند بروز کند.
این ویژگی¬ها نشانگر آن است که مدیران دولتی به سختی می¬توانند فساد را کشف و شناسایی کنند. با وجود این فساد اداری موضوع قابل بحثی است که بسیاری از مدیران دولتی با آن مواجهند و بنابر دلایل زیر باید از آن پیشگیری و علیه آن مبارزه نمایند:
1-    فساد منابع ارزشمند اقتصادی بخصوص وجوه سرمایه¬ای را به درون فعالیت¬های غیر مولد سوق می دهد و احتمال تحقق اهداف دولت را کاهش می¬دهد.
فساد، دیگر منابع ارزشمند- نظیر زمان کارکنان بخش دولتی- را درون فعالیت¬های غیر سازنده سوق می¬دهد و موجب رنجش و سرخوردگی کارکنان و متصدیان امور در بخش دولتی می¬شود و بدین ترتیب کارایی سازمان را کاهش می¬دهد.
2-    چون فساد، پنهان و غیر قابل محاسبه است اساساً پدیده¬ای است غیردموکراتیک و به فرآیندها و نمادهای دموکراتیک آسیب می¬رساند (گراباسکی و لارمور، 2002، دانایی¬فر، 1383).
و...