تحقیق درباره سازههای آبی شوشتر (docx) 10 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 10 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
سازههای آبی شوشتر
سازههای آبی شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره گیری از نیروی آب بهعنوان محرک آسیابهای صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیابها، آبشارها، کانالها و تونلهای عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ[۱] باستان شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است.
با تشکیل پایگاه سازههای آبی و گسترش فعالیتهای پژوهشی پیرامون این سازهها ابتدا پرونده مجموعه آسیابهای شوشتر که سالها در لیست پیشنهادی ثبت جهانی ایران قرار داشت تهیه گردید. اما به پیشنهاد و نظر کارشناسان میراث جهانی یونسکو مبنی بر اینکه محوطه آسیابها تنها بخشی از مجموعه بهم پیوسته سازههای آبی در شوشتر است تهیه پرونده منظومه آبی تاریخی شوشتر در دستور کار قرار گرفت. این پرونده پس از تکمیل و رقابت موفقیت آمیز در مقایسه با آثار پیشنهادی دیگر، از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور به عنوان دهمین اثر ایران به کمیته میراث جهانی یونسکو ارائه شد. سرانجام در نشست سالانه اعضای این کمیته در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا، این پرونده با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید.
آب همواره در شكل گيري تمدنها نقش بسزايي داشته، تا بدانجا كه كهن ترين تمدن هاي بشري در كنار رودخانه ها شكل گرفته اند. رود خروشان كارون نيز در جنوب كشور پهناور ايران، مبدأ پيدايش تمدن هايي در كنار خود بوده است. رود كارون، بزرگترين رودخانه ايران پس از خروج از تنگه هاي كوهستاني زاگرس به جلگه خوزستان وارد شده و در دشت شوشتر آرام مي گيرد. خاك مستعد و زمين هموار، بهمراه آب فراوان رودهاي جاري در جلگه خوزستان، اين منطقه را به يكي از مهمترين قطبهاي كشاورزي كشور در طول تاريخ تبديل نموده بگونه اي كه همواره توجه حكومت ها را به اين سرزمين جلب كرده است. در دوره حكومت هخامنشيان، اقتصاد وابسته به درآمد حاصل از كشاورزي باعث مي گرديده تا حكومت با توسعه اين بخش، سطح درآمد كشاورزان و متعاقب آن درآمدهاي كشور را افزايش دهد. حفر نهرهاي دستكند "گرگر" و "داريون" در شوشتر از فعاليتهاي احتمالي دوره هخامنشيان به منظور توسعه كشاورزي است. پس از هخامنشيان، ساسانيان نيز براي ساخت و توسعه تأسيسات آبي در شوشتر كوشيده، و موفق به ساخت بي نظيرترين شبكه آبياري در اعصار كهن شده اند.
گرچه در ساخت تأسيسات آبي شوشتر مهمترين هدف، آبياري بوده؛ اما سازندگان آن توانسته اند به اهداف بزرگ ديگري چون اهداف صنعتي، بازرگاني، دفاعي، معماري، راه و... دست يابند.
-مجموعه آسيابهاي شوشتر شامل دهها آسياب است كه بزرگترين مجموعه صنعتي تا پيش از انقلاب صنعتي به شمار مي رود.
-بهره گيري از رودخانه در گرداگرد شهر كهن شوشتر، بمنظور ايجاد خندق در كنار حصار و ايجاد موقعيت استراتژيك دفاعي باعث شده تا اين شهر در برهه هايي از تاريخ تسخير ناپذير باشد.
-قابل كشتيراني بودن رود دستكند گرگر باعث مي شده تا شوشتر از نظر تجارت و بازرگاني از قطبهاي مطرح در سطح بين الملل باشد.(تا قرن گذشته، جابجايي بار و مسافر از طريق كشتي در رود گرگر رواج داشته)
-استفاده از آب در ساخت محيطي براي زندگي براساس شرايط اقليمي، با ايجاد شبكه هاي زيرزميني در زير شهر كهن شوشتر، موجب بروز يكي از هوشمندانه ترين اشكال معماري شهري-آبي گرديده.
-پل و سد شادروان، كه بلند آوازگي آن در افسانه هاي ايراني به چشم مي خورد، نه تنها يكي از اساسي ترين بخشهاي شبكه آبياري شوشتر، بلكه از معدود راههاي عبور از رودخانه پهناور كارون بوده كه احتمالاً جاده شاهي نيز از همين پل عبور مي كرده است.
با توجه به اهميت سياسي و اقتصادي شوشتر و تأسيسات آبي آن، قلعه اين شهر(سلاسل)، هم مركز كنترل اين تأسيسات بوده و هم مقر والي خوزستان به شمار مي رفته و تا قرن گذشته شوشتر به عنوان مركز خوزستان بوده است.
مجموعه آسيابها و آبشارها
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» از بي نظير ترين نمونه هايي است كه جهت استفاده بهينه از آب در ادوار كهن مورد بهره برداري قرار گرفته است. اين محوطه مجموعه اي از سد، تونل ها، كانال هاي فرعي و آسياب هاي آبي است كه بصورت يك مجموعه صنعتي-اقتصادي مورد استفاده بوده است.
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» از بي نظير ترين نمونه هايي است كه جهت استفاده بهينه از آب در ادوار كهن مورد بهره برداري قرار گرفته است.اين محوطه مجموعه اي از سد، تونل ها، كانال هاي فرعي و آسياب هاي آبي است كه بصورت يك مجموعه صنعتي-اقتصادي بوده و جزئي از مجموعه بزرگ «سازه هاي آبي شوشتر» مي باشد كه در كتب تاريخي مكرراً به آن اشاره گرديده است.اساس كار مجموعه به اين صورت است كه «سد گرگر» مسير رودخانه را مسدود كرده و سطح آب را براي آبگيري سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا مي آورد. تونل هاي سه گانه آب را به مجموعه هدايت مي كنند و به كانال هاي متعددي تقسيم مي شوند كه پس از گرداندن چرخ آسياب ها، آب بصورت آبشارهايي به محوطه اي حوضچه مانند سرازير مي شود.
يكي از ويژگي هاي بسيار بارز «مجموعه آسيابها و آبشارها» مجاورت آن با بافت تاريخي شهر «شوشتر» است. اين محوطه علاوه بر استفاده هاي صنعتي، در ايام كم آبي نيز، آب مورد نياز ساكنين را تأمين مي نمود.
يك ويژگي بسيار زيبا و منحصر بفرد بصري نيز كه در اين مجموعه وجود دارد و جلوه اي خاص به آن مي بخشد اين است كه آب حاصل از پساب آسياب ها بصورت آبشارهاي مصنوعي زيبا به محوطه اي حوضچه مانند مي ريزد كه منظره اي چشم نواز و دل انگيز را در مقابل ديدگان هر بيننده بوجود مي آورد. همچنين در محوطه پشت بند كه محل آبگيري سه تونل معروف «سه كوره»، «دهانه شهر» و «بليتي» است نيز چشم انداز زيبايي به چشم مي خورد.
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» با توجه به زمان ساخت از شاهكارهاي فني و مهندسي در جهان است. اين شاهكار مهندسي هم در ايران و هم در جهان بي نظير است.
بدون شك با توجه به اهميت شهر «شوشتر» در برهه هايي از تاريخ و توجه ويژه به احداث تأسيسات آبي در اين منطقه كه از فنون مهندسي پيچيده اي سود مي جويد، ما را در نتيجه نهايي مصمم مي نمايد كه احداث آسياب ها را متعلق به دوران كهن و حتي هم عصر با ساسانيان بدانيم. علاوه بر موارد ذكر شده، برخي پيچيدگي هايي كه در طراحي تونل هاي آبرساني وجود دارد، لزوماً جهت بهره برداري غير از مصارفي همچون آبياري اراضي بوده. تونل هاي سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظيفه انتقال حجم معيني از آب را براي به حركت در آوردن پره هاي آسياب برعهده داشته اند.
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» در مسير «رودخانه گرگر» كه خود از شاهكارهاي فني و مهندسي اعصار كهن است بنا گرديده. رود گرگر كاملاً بصورت دستكند مي باشد و احداث آن را به اردشير بابكان، شاهنشاه ساساني نسبت داده اند. ليكن در مطالعات باستان شناسي اين تاريخ به عقب تر برده شده است.
قلعه ي تاريخي شوشتر(سلاسل)
يكي از مهمترين عناصر تشكيل دهنده ي هسته ي اوليه ي هر شهر، دژ يا قلعه ي نظامي هر شهر باستاني است. دژ نظامي هر شهر معمولاً محل اسكان شاه يا حاكمان محلي هر ولايت است. شوشتر نيز با توجه به اهميت تاريخي خود همواره بعنوان پايتخت و مركز استان خوزستان اهميت ويژه اي داشت.قلعه ي شوشتر علاوه بر مركزيت سياسي، بعنوان پايگاهي جهت نظارت بر كارايي سازه هاي آبي شوشتر ايفاي نقش مي كرد. دوران سلسله ي هخامنشي در شوشتر در پرده اي از ابهام قرار گرفته است و تاكنون هيچ گونه آثار مشخصي از اين دوره بجا نمانده است، ولي عبور نهر داريون كه از يادگارهاي دوره ي هخامنشي است، گواه بر اهميت اين شهر درآن روزگار است. در طول تاريخ همواره نام قلعه شوشتر با نام شاپور اول ساساني گره خورده است. ظاهراً در دوران شاپور پل بند شادروان و قلعه ي مجدداً بازسازي شده است. نهر داريون علاوه ي بر تأ مين آب ساكنان قلعه، اراضي دشت ميناب را كه از قطبهاي بسيار مهم كشاورزي درآن دوران بود آبياري مي كرد. درون قلعه ي پلكانهاي متعددي وجود داشت كه برخي از اين پلكانها براي برداشت آب به نهر داريون منتهي مي شد و پلكانهاي ديگري نيز از درون عمارتهاي قلعه به كت (اتاقكهاي صخره اي) زير قلعه كه در ساحل رودخانه قرار دارند منتهي مي شدند. اين كت ها در هنگام تابستان براي استراحت ساكنان قلعه محيط خنك و مطبوعي را ايجاد مي كرد.قرنها است كه حماسه ي مقاومت دليرانه ي هرمزان حاكم ايراني درب مقابل اعراب در درون اين قلعه همچنان در اذهان مردم باقي است. اين سردار ايراني به مدت يك سال درون قلعه ي سلاسل شوشتر در مقابل سپاه اعراب مسلمان مقاومت نمود. و در پايان تراژدي، شخصي به اعراب راه مخفي نفوذ به قلعه را نشان داد. اين دژ شهر عظيم داراي چندين حياط، اسلحه خانه، سربازخانه، حمام، عمارت حاكم، نانوايي و آسياب بود.
اين قلعه ي تاريخي بارها مورد بي مهري افراد مختلفي قرار گرفته است اگر چه اين دژ عظيم در مقابل بسياري از دشمنان داخلي و خارجي سرسختانه مقاومت نموده ولي متاسفانه در دهه 40 رئيس اداره ي دارايي شوشتر عمارت ها و ساختمانهاي درون قلعه را ويران و از مصالح قلعه براي ساخت اداره ي دارايي استفاده كرد. از قلعه ي سلاسل در حال حاضر چيزي جز يك يا چند ويرانه باقي نمانده است. شوادان قديمي آن كه داراي كورهاي ارتباطي متعددي با بناهاي شاخص شهر(بقعه بر ابن مالك و...) دارد و كاملا مسدود شده است. در اوايل انقلاب ورودي شوادان قلعه و تمام تونلها و راههاي مخفي آن نيز توسط نيروهاي امنيتي شهر براي جلوگيري از تبديل شدن اين اماكن به محيط هاي غير اخلاقي مسدود شد است.
سطح اين قلعه پوشيده از سفالهاي متعددي است كه يادگار گذشته ي پنهان اين بناست و بجاست كه با بررسي دقيقتر به بسياري از سوالات بي جوابي كه در مورد اين شهر تاريخي است جواب داد. براي احياي دوباره اين قلعه ي تاريخي ميتوان با هماهنگي نيروهاي امنيتي شهر كليه ي ورودي هاي طبقات زيرين قلعه را مجدداً باز كرد و توسط چراغهاي مناسب محيطي زيبا و تفريحي را بوجود آورد.
پل بند شادروان
پل بند شادروان بر روي شاخه شطيط ساخته شده و يكي از اساسي ترين بخشهاي تأسيسات آبي شوشتر محسوب مي شود. اين پل بند با شماره 78 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
پيشينه ساخت اين پل بند مربوط به دوره شاپور ساساني است و بر اساس شواهد و مداركي در زمان شاپور ساساني پي ريزي و ساخته شده است.
پل بند شادروان در 300 متري جنوب بند ميزان – در شمال غربي شوشتر - بر روي شاخه اصلي رود كارون (شطيط)ساخته شده است. و در حال حاضر بقاياي آن در كنار پل آزادگان به چشم مي خورد
بند ميزان
بند ميزان يك اثر بسيار مهم در مجموعه بناهاي آبي تاريخي شوشتر است كه رودخانه كارون را به دو شاخه شطيط و گرگر با نسبت مشخص 4 دانگه و 2 دانگه تقسيم مي كند. اين بند با شماره 2331 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است. بند ميزان با توجه به شواهد و مدارك موجود در زمان شاپور ساساني پايه گذاري شده است. بند ميزان در جهت شرقي- غربي در شمال شوشتر و در نزديك بقعه سيد محمد گياهخوار قرار دارد. در محل اين بند رود كارون به دو شاخه شطيط يا چهار دانگه و گرگر يا دو دانگه تقسيم مي شود.
اين بند به نامهاي ميزان و بند محمد علي ميرزا شناخته مي شود. به گفته برخي حد فاصل اين بند تا پل بند شادروان بوسيله سنگهاي تراش و بست هاي سربي كف رودخانه سنگ فرش شده است. به دليل اينكه در زمان محمد علي ميرزا دولتشاه اين بند تعمير شده بدين نام معروف شده است. بند ميزان با جهت شرقي – غربي رود كارون را به دو شاخه شرقي(گرگر) و غربي (شطيط) تقسيم مي كند. در حقيقت اين بند آب رودخانه كارون را به 4 به 6 و 2 به 6 تقسيم مي كند.به طوريكه 4 قسمت آب به مسير شطيط مي رود كه به آن چهار دانگه معروف مي باشد و 2 قسمت آن به سمت شرقي مي رود كه به 2 دانگه يا گرگرمعروف مي باشد.
درمتون تاريخي چيزي در موردساخت اين بند ذكر نشده مگر اينكه در پاره اي از موارد به طور غير مستقيم به وجود اين بند اشاره شده است. مانند اينكه ابن مهلهل به نقل از ياقوت گفته است كه آب گرگر سفيد و آب شطيط سرخ مي باشد. كه بارديگر به هم مي پيوندند.
نهر گرگر
نهر گرگر يا نهر مسرقان شاخه اي مصنوعي از رودخانه كارون است كه در شمال شهر شوشتر از رود كارون جدا مي شود و تقريباً در چهل كيلومتر پايين تر به شاخه اصلي كارون مي پيوندد.
بند خاك
بند خاك يك بنا از مجموعه بناهاي آبي تاريخي شوشتر است كه وظيفه مهار طغيان نهر داريون و هدايت بخشي از آب آن به نهر رقط را داشته است. اين بند با شماره 10874 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
پيشينه ساخت بند خاك مانند ديگر سازه هاي آبي تاريخي شوشتر بوده كه قدمت آنرا تا حدود دوره ساساني تخمين زده اند بند خاك يك بخش مهم از تأسيسات هيدروليكي شوشتر بود.
بند خاك يك حلقه از زنجيره آبي شوشتر است كه داراي قدمتي همزمان با داريون مي باشد. اين بند تا دوره قاجار چندين بار مرمت و بازسازي شده است. اين بند خارج از حصار غربي شهر و در ميان انبوهي از باغات ميوه قرار داشت. بندخاك سطح آب را چندين متر بالا آورده و از طريق كانالهاي متعدد باغات اطراف را آبياري مي كرد. از مهمترين باغات اين منطقه موسوم به باغ شاه و باغ عبدالله (وقف امامزاده عبدالله) است. باغ شاه در دوره صفوي از خالصجات محسوب مي شد. اين باغ داراي حصاري بسيار بزرگ در مجاور حصار غربي شهر بوده بنوعي كه هنوز نام دوحصارون بر محدوده اين منطقه اطلاق مي شود.
بند مزبور بر روي نهر داريون حدود 500 متر بالاتر از پل لشكر قرار دارد. چندين متر بالاتر از اين بند نهر داريون به دو شاخه تقسيم مي شود. اين بند همزمان با شادروان ساخته شده است.
وجه تسميه: به خاطر وجود دو ستون خاكي بزرگ در اطراف بند بنام بند خاك شناخته مي شود.
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» از بي نظير ترين نمونه هايي است كه جهت استفاده بهينه از آب در ادوار كهن مورد بهره برداري قرار گرفته است.
اين محوطه مجموعه اي از سد، تونل ها، كانال هاي فرعي و آسياب هاي آبي است كه بصورت يك مجموعه صنعتي-اقتصادي بوده و جزئي از مجموعه بزرگ «سازه هاي آبي شوشتر» مي باشد كه در كتب تاريخي مكرراً به آن اشاره گرديده است.
اساس كار مجموعه به اين صورت است كه «سد گرگر» مسير رودخانه را مسدود كرده و سطح آب را براي آبگيري سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا مي آورد. تونل هاي سه گانه آب را به مجموعه هدايت مي كنند و به كانال هاي متعددي تقسيم مي شوند كه پس از گرداندن چرخ آسياب ها، آب بصورت آبشارهايي به محوطه اي حوضچه مانند سرازير مي شود.
يكي از ويژگي هاي بسيار بارز «مجموعه آسيابها و آبشارها» مجاورت آن با بافت تاريخي شهر «شوشتر» است. اين محوطه علاوه بر استفاده هاي صنعتي، در ايام كم آبي نيز، آب مورد نياز ساكنين را تأمين مي نمود.
يك ويژگي بسيار زيبا و منحصر بفرد بصري نيز كه در اين مجموعه وجود دارد و جلوه اي خاص به آن مي بخشد اين است كه آب حاصل از پساب آسياب ها بصورت آبشارهاي مصنوعي زيبا به محوطه اي حوضچه مانند مي ريزد كه منظره اي چشم نواز و دل انگيز را در مقابل ديدگان هر بيننده بوجود مي آورد. همچنين در محوطه پشت بند كه محل آبگيري سه تونل معروف «سه كوره»، «دهانه شهر» و «بليتي» است نيز چشم انداز زيبايي به چشم مي خورد.
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» با توجه به زمان ساخت از شاهكارهاي فني و مهندسي در جهان است. اين شاهكار مهندسي هم در ايران و هم در جهان بي نظير است.
بدون شك با توجه به اهميت شهر «شوشتر» در برهه هايي از تاريخ و توجه ويژه به احداث تأسيسات آبي در اين منطقه كه از فنون مهندسي پيچيده اي سود مي جويد، ما را در نتيجه نهايي مصمم مي نمايد كه احداث آسياب ها را متعلق به دوران كهن و حتي هم عصر با ساسانيان بدانيم. علاوه بر موارد ذكر شده، برخي پيچيدگي هايي كه در طراحي تونل هاي آبرساني وجود دارد، لزوماً جهت بهره برداري غير از مصارفي همچون آبياري اراضي بوده. تونل هاي سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظيفه انتقال حجم معيني از آب را براي به حركت در آوردن پره هاي آسياب برعهده داشته اند.
مجموعه «آسيابها و آبشارهاي شوشتر» در مسير «رودخانه گرگر» كه خود از شاهكارهاي فني و مهندسي اعصار كهن است بنا گرديده. رود گرگر كاملاً بصورت دستكند مي باشد و احداث آن را به اردشير بابكان، شاهنشاه ساساني نسبت داده اند. ليكن در مطالعات باستان شناسي اين تاريخ به عقب تر برده شده است.
پل شاه علي
پل شاه علي بر روي نهر داريون ساخته شده و در حال حاضر داراي 3 دهانه است. اين پل با شماره 7938 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
بند شاه علي برروي نهرداريون در جنوب شوشتر و غرب امام زاده عبدالله واقع شده است.
پل شاه علي از بناهاي ساساني است كه بر روي نهر داريون ساخته شده است و بهمراه پل بند لشكر در خارج از دروازه لشكر به سمت اهواز قرار داشت. اين پل توسط صخره سنگي بزرگي كه در ظلع شمالي پل قرار داشت به پل بند لشكر متصل بوده و بين دو حصار قديمي شهر و و حصار باغ شاه قرار گرفته بود. پل شاه علي در دوره صفوي مرمت شده است. «خواجه شاه علي» ماده تاريخ است كه بيانگر سال 1020 است. بند شاه علي بر روي نهر داريون در جنوب شوشتر و در غرب امامزاده عبدالله واقع است و پل شاه علي بر روي يكي از كانالهاي منشعب از نهر داريون ساخته شده كه آب باغ شاه را تامين مي كرد.
اين پل ظاهراً عامل ارتباط بين شوشتر با روستاهاي جنوبي آن بوده است. در حال حاضر در كنار اين پل، پل جديدالاحداث ملت كه به سمت اهواز مي رود قرار دارد. پل شاه علي كه در حال حاضر چيزي در حدود 1متر از آن به زير زباله ها و خاك هاي اطراف رفته است، از زمان احداث پل جديد ارتباط بين اهواز و شوشتر كاملا بدون استفاده باقي مانده است. در پشت پل مذكور لوله هاي فاضلاب شهري قرار دارد كه به زير پل منتقل مي شوند. اين پل تا زمان پهلوي دوم استفاده مي شد.
پل بند لشكر
پل بند لشكر در دوره ساسانيان و خارج از دروازه لشكر كه بسمت عسكر مكرم باز مي شده ساخته شده است. اين پل با شماره 2359 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
پل بند لشكر در خارج از دروازه لشكر شوشتر ساخته شده و كنار بقعه امامزاده عبداله قرار دارد.
اين پل داراي نقش حياتي در ارتباط بين شوشتر با آباديهاي جنوب آن بوده.
در انتهاي ضلع شمالي برفراز صخره اي كه ابتداي پل بند محسوب مي شود يك اتاقك صخره اي به شكل چهارطاقي قرار دارد كه ظاهراً قبل از اسلام كاربرد مذهبي(سمبل چهار عنصر مقدس آب، باد، خاك و آتش) و بعد از اسلام به نواقلي(اتاقك نگهباني) تبديل شده است.
در ضلع جنوبي پل بند بقاياي سه آسياب سنگي وجود دارد كه آرد مورد نياز ساكنان محلات مجاور را تأمين مي كرد.
كلمه لشكر فارسي شده ي كلمه عسكر است و بسياري از مورخين معتقدند نام عسكر برگرفته از عسكر مكرم فرمانده سپاه عرب(اسلام) مي باشد كه در هنگام محاصره شهري در جنوب شوشتر بنام رستم كواز(رستم خباز) در جاي فعلي روستاي بندقير كه داراي قلعه و باروي بسيار مستحكمي بوده اردوگاهي نظامي ايجاد مي كند و بعلت طولاني شدن محاصره، سربازان عرب درون اين اردوگاه مستقر مي شوند. با پيروزي سربازان عرب و وارد شدن آنها به درون شهر، اين اردوگاه تخليه شده و بعد از بازگشت اعراب، افراد محلي در اين اردوگاه مستقر شدند و كم كم اين اردوگاه تبديل به يك شهر بزرگ بنام عسكرمكرم، كه همپاي شهرهاي مهمي چون اهواز و شوشتر بود، شد. ساكنان اين شهر در ساختن بادبان هاي ابريشمي و مقنعه شهرت بسيار يافتند. با توجه به قرار گرفتن اين شهر در جنوب شوشتر، راه عسكر مكرم از طريق پل بند لشكر برقرار مي شد و به همين دليل اين پل بند به نام لشكر معروف شده است.
در حدود دويست متر پايين تر از پل بند لشكر، حصار باروي قديمي به نام قلعه نظامي خرم(دو ديوار ممتد از اين قلعه در پشت كارخانه صنايع غذايي مجيد ديده مي شود) قرار دارد كه شايد در ناميدن اين پل به لشكر بي تأثير نبوده.
اين پل به همراه بقعه امام زاده عبداله يكي از زيبا ترين چشم انداز هاي شهر را تجسم مي كند.
ظاهراً در جاي فعلي بقعه امامزاده عبداله عبادتگاه زرتشتي قرار داشته است. احمد اقتداري نويسنده كتاب ديار شهرياران، عكسي از آتشدان و پايه آن در امامزاده عبداله را ارائه مي دهد.
بند قير
بند قير در دوران ساسانيان و در محلي كه سه رودخانه گرگر، شطيط و دز به هم متصل مي شوند ساخته شده است. پيشينه ساخت اين بند را مربوط به دوره ساساني مي دانند كه در نيمه دوم قرن چهارم بازسازي شده است.
اين بند در 45 كيلومتري جنوب شهر شوشتر در محلي كه بنام بند قير معروف مي باشد قرار دارد.
در حال حاضر از اين بند چيزي جز پي هاي آن در بستر رودخانه باقي نمانده است. به جا نمانده است.اين بند كمي بالاتر از محلي كه سه رودخانه گرگر، شطيط و دز به هم مي رسند بر روي رودخانه گرگر ساخته شده بود. اين بند سطح آب را براي استفاده هاي كشاورزي شهر مجاورش (روستاي بند قير كنوني) بالا مي آورده و از طريق كانالهاي فرعي، آب مورد نياز كشاورزان را تأمين مي كرد.
دليل به كار رفتن نام بند قير بر اين بند، بكار رفتن قير طبيعي در ملات ساروج اين بند بوده. ظاهراً قير مورد نياز ساخت و ساز اين بند و همچنين بندهاي ديگر از شوشتر تأمين مي شده. تا قبل از انعقاد قرارداد دارسي، خانواده سادات قيريان شوشتر مالك چشمه هاي قير مسجدسليمان بودند و آنها توسط چهارپايان قير را به شوشتر آورده و از طريق رود گرگر آن را به اهواز و ساير نقاط منتقل مي نموده اند. پيشينه ساخت اين بند را مربوط به دوره ساساني است. كه در نيمه دوم قرن چهارم بازسازي شده است.