صفحه محصول - دانلود خوزستان

دانلود خوزستان (docx) 28 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 28 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

فصل اول مقدمه خوزستان یکی از باستانی ترین و تمدن خیزترین ناحیه های جهان بوده و جزو کهن ترین سرزمین های متمدن بشری به شمار می رود. آفتاب دل نشین، آب فراوان، خاک مرغوب و مردمانی سخت کوش سبب شده اند؛ این منطقه یکی از پرحاصل ترین نقاط ایران شده و لقب «زرخیز» را از آن خود نماید. از آن جا که جلگه خوزستان دنباله بین النهرین است، خاک و آب و هوای این جلگه برای کشاورزی بسیار مناسب است و انواع محصولات در این خطه به عمل می آید. صنعت نیز مانند کشاورزی در خوزستان سابقه طولانی دارد. در دوران ماقبل تاریخ (دوره عیلامی ها) انواع و اقسام ظروف و کوزه های سفالی در خوزستان ساخته شده و معادن سرشاری چون: نفت، گاز، نمک، گوگرد و... در این منطقه وجود دارد. استان خوزستان دربرگیرنده قدیمی ترین بنای ایران باستان است که با ابعاد حیرت انگیز خود؛ قابل مقایسه با اهرام مصراست. تنها رودخانه قابل کشتی رانی ایران؛ با جلوه های بالای جهانگردی دراین منطقه واقع شده است. بعد ازجنگ تحمیلی ایران و عراق، منطقه جنگی خوزستان نیز به جاذبه های گردشگری این منطقه افزوده شده وهرساله بازدیدکنندگان زیادی از منطقه های جنگی که یادآور حماسه سازی های فرزندان با غیرت ایران زمین در برابرتجاوزخارجی است، بازدید می کنند و بدین گونه یاد،خاطره و سلحشوری های غیرتمندان ایران را گرامی می دارند. موقعیت جغرافیایی استان خوزستان استان خوزستان با مساحتی حدود 64236 کیلومتر مربع، بین چهل و هفت درجه و چهل یک دقیقه تا پنجاه درجه و سی‌و نه دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ و بیست و نه درجه و پنجاه و هشت دقیقه تا سی‌وسه درجه و چهار دقیقه عرض شمالی از خط استوا، در جنوب غربی ایران واقع شده است. این استان از شمال غربی با استان ایلام، از شمال با استان لرستان، از شمال شرقی و شرق با استان‌های چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد؛ از جنوب با خلیج فارس و از غرب با کشور عراق هم‌ مرز است.شمال و شرق خوزستان را سلسله جبال زاگرس فراگرفته است که ارتفاعات آن در جهت جنوب غربی کاهش می‌یابد، به‌طوری که در نواحی جنوب‌تر به صورت تپه ماهورهایی نمایان می‌شود. استان خوزستان را از نظر پستی و بلندی می‌توان به دو منطقه کوهستانی و جلگه‌ای تقسیم کرد. منطقه‌ کوهستانی در شمال و شرق استان قرار گرفته و منطقه جلگه‌ای آن از جنوب دزفول، مسجدسلیمان، رامهرمز و بهبهان آغاز شده و تا کرانه‌های خلیج‌فارس و اروند رود ادامه می‌باد. استان خوزستان دارای آب و هوای مختلف است: آب و هوایی نیمه‌بیابانی که شهرهای آبادان، خرمشهر، ماهشهر، هندیجان، دشت‌آزادگان و نواحی دزفول، بهبهان، رامهرمز، شوشتر و نواحی شمال اهواز را در بر می‌گیرد.آب وهوای استپ گرم که نواحی شمال دزفول، بهبهان، رامهرمز، شوشتر و شمال اهواز را دربرمی‌گیرد. استان خوزستان تحت‌ تأثیر سه‌نوع باد قرار دارد: اولین باد، جریان سرد نواحی کوهستانی و دومین باد (شرجی)، جریان گرم و رطوبی از خلیج‌فارس است که به سوی جلگه می‌وزد. سومین‌باد یا باد سوم از عربستان می‌وزد و همیشه مقداری شن و خاک و رطوبت همراه دارد. جغرافیای تاریخی استان استان خوزستان یکی از کهن‌‌ترین سرزمین‌های تمدن بشری است. این تمدن در شش هزار سال پیش در شوش پدید آمد، هزار سال بعد دولت مقتدر عیلام در شوش پایه‌گذاری شد و سه هزار سال پیش از میلاد، دولت عیلام توسط آشوریان منقرض گردید. در سال ششصد و چل قبل از میلاد شوش به دست آشوری‌ها تسخیر و به دو بخش تقسیم شد. قسمت شمالی عینی انزان به دست پارس‌ها افتاد و قسمت جنوبی آن به تصرف آشور درآمد. در تابستان سال پانصد و سی و هشت قبل از میلاد کورورش هخامنشی به بابل لشکر کشید و با شکست بابل کلیه خاک عیلام جزء متصرفات هخامنشی گردید و شهر شوش به عنوان یکی از پایتخت‌‌های هخامنشی برگزیده شد. داریوش هخامنشی درحدود سال پانصد و بیست و یک قبل از میلاد شوش را به مرکز شاهنشاهی خودتبدیل کرد و درآن کاخ باشکوهی از سنگ بنام هدیش احداث کرد. در زمان خشایار شاه پایتخت‌های ایران از جمله شوش به اوج عظمت و رونق رسیدند. با حمله اسکندر دوران اوج و شکوه سلطنت خیره‌کننده هخامنشیان به پایان رسید. در سال سیصد و سی و سه قبل از میلاد اسکندر بر هخامنشیان پیروز شد و شهر بابل و شوش را با ذخایر بسیار ارزشمند طلا و نقره تصرف کرد. پس از فوت اسکندر در بابل جانشیان او در ایران دولت سلوکیان را تشکیل دادند. در سال صد و هشتاد و هفت قبل از میلاد در اثر ضعف دولت سلوکی پارس و خوزستان متحد شدند و از دولت سلوکی جدا شدند. با قدرت گرفتن ساسانیان این ناحیه رو به عمران و آبادی گذاشت. شهر جندی شاهپور با دانشکده بسیار معروف نیز از شهرهایی است که در این دوران از رونق و شکوفایی چشمگیری برخوردار بوده است. پس از شکست یزدگرد سوم در جنگ معروف نهاوند، ایرانیان به مرور به دین اسلام گرویدند. از سال هفده هجری قمری در عهد خلافت عمر که کشورگشایی مسلمانان به پیروزی تازه‌ای دست یافته بود، بصره به عنوان یکی از حاکم‌نشین‌ها و نایب‌الحکومه انتخاب شد. مهمترین و خونین‌ترین واقعه نخستین قرن اسلام در خوزستان قیام توده‌های بدوی و روستائیان عرب و ایرانی بود که زیر لوای خوارج یا ارزقیان سر به شورش برداشتند. حجاج بن‌یوسف در سال هفتاد و هشت هجری قمری این قیام را با بی‌رحمی و سنگدلی سرکوب کرد. قیام دیگری نیز در سال‌های دویست و چهل و نه هجری قمری به رهبری صاحب‌الزنج خوزستان را فراگرفت. در اواسط سده سوم هجری قمری دولت عباسیان رو به انحطاط گذاشت و زمینه رشد قیام ایرانیان فراهم شد. یعقوب لیث از سیستان علم استقلال برافراشت و در شوال سال 261 هجری قمری فارس را تسخیر و به سرعت حمله به بغداد را (مقر خلافت عباسیان) آغاز کرد، ولی بلافاصله به شوش و شوشتر عقب‌نشینی کرد. در سال 288 هجری قمری عمر و لیث جانشین یعقوب در خوزستان به قتل رسید. در سال 326 هجری قمری معزالدوله دیلمی، کرمان و خوزستان را تصرف کرد. با روی کار آمدن سلجوقیان ابوکالیجاد دیلمی به حکومت خوزستان منصوب شد و در سال 434 هجری و قمری با همین سمت درگذشت. از این سال تا سال 845 هجری قمری به ترتیب خوارزمشاهیان، خاندان شلمه افشار، اتابکان فارس، آل مظفری، آل جلایر، تیموریان بر تمام یا قسمتی از خوزستان حکم راندند. در سال 845 جنبش مذهبی دیگری به عنوان مشعشعیان در این نواحی شکل گرفت. رهبر این جنبش سیدمحمد مشعشع ادعای مهدویت داشت و از این زمان خوزستان به دو ناحیه عرب‌نشین و غیرعرب‌نشین تقسیم شد. در سال 872 هجری قمری سلسله ایلخانان به دست‌آق‌قویونلوها منقرض شد و سید محسن فرزند سیدمحمد مشعشع از اوضاع آشفته ناشی از آن استفاده کرد و بر سراسر خوزستان مسلط شد. پادشاهان صفوی چندین بار برای سرکوب مشعشعیان و افشار به خوزستان لشگر کشیدند هر بار پس از سرکوب آنها مشعشعیان را بر حکومت نواحی تحت تسلط آنها ابقا کردند. با انقراض صفویان به دست محمود افغان خوزستان همچنان به تهماسب میرزا جانشین پادشاه شکست‌خورده صفوی وابسته باقی ماند و محمود افغان برای دست یافتن به این ناحیه در سال 1136 هجری قمری لشگری به این ناحیه گسیل داشت ولی نتیجه‌ای نگرفت. نادر شاه، افغان‌ها را از اصفهان بیرون راند و در بهار سال هزار و صد و چهل و دو هجری قمری از راه فارس و کهگیلویه روانه خوزستان شد. پس از قتل نادر، خاندان مشعشعی بار دیگر به ریاست موسی مطلب هویزه را به تصرف درآوردند. مشعشع‌ها پس از استقرار در هویزه به سوی شوشتر، دزفول و شوش روی آوردند و با طایفه آل‌کثیر جنگیدند و نواحی مزبور را تصرف کردند. در همین دوران کریم‌خان زند پس از ده سال کشمکش و جدال قدرت را به دست گرفت. پس از درگذشت کریم‌خان زند بار دیگر خوزستان دچار هرج ومرج شد. درزمان فتحعلی شاه قاجارخوزستان به دوبخش تقسیم شد. بخش شمالی، شامل شوشتر، دزفول، هویزه جزء کرمانشاهان، به محمدعلی میرزای دولت شاه سپرده شد و بخش جنوبی آن شامل رامهرمز، فلاحیه و هندیجان جزء فارس به حسینعلی میرزا پسر دیگر فتحعلی شاه واگذار شد.دولت شاه شاهزاده مقتدر قاجاری دوباره برای سرکوب مخالفین به خوزستان لشگر کشید. در زمان همین شاهزاده بند معروف میزان در شوشتر بازسازی شد و آب به شاخه شطیط و نهرداران جریان یافت. در سال هزار و دویست و شصت و هفت هجری قمری قوای انگلیس از طریق خرمشهر وارد خوزستان شد و تا اهواز پیش آمد و به ‌آنش هر دست یافت. پس از سال هزار و دویست و هفتاد سه هجری قمری که جنگ انگلیس با ایران روی داد تا پایان حکومت ناصرالدین‌شاه که چهل سال طول کشید در خوزستان جنگی روی نداد. در این زمان عشایر عرب به چند بخش تقسیم شده و هر بخش شیخی جداگانه داشت که حاج جبار خان نام‌آورتر از دیگران بود و پس از جنگ انگلیس فداکاری‌هایی از خود نشان داده بود، توسط ناصرالدین شاه به رتبه سرتیپ اولی ارتقاء یافت. پس از او پسرش شیخ خزعل جانشین پدر شد و با کشتن برادر زمام امور را به دست گرفت. این مرد که با حمایت انگلیس سراسر استان خوزستان را به چنگ آورده بود. انگلیس‌ها عثمانی‌ها را از خوزستان بیرون کردند و رشته اختیار سراسر خوزستان را به دست گرفتند. در خرمشهر، اهواز و شوش سپاه مستقر ساختند و در هر یک از شهرهای شوشتر و دزفول اداره سیاسی یا کنسولگری و عدلیه دایر کردند و در همه جا اداره‌های پست و تلگراف را به دست گرفته و سرپرستی آن‌ها را به مأموران خود واگذار کردند. از سال 1332 تا 1339 هجری قمری این وضع پایدار بود و شیخ خزعل نیز خود را امیر خوزستان (عربستان) می‌خواند. در دوران رئیس الوزرایی رضاشاه سپاهی از شیراز به بهبهان، سپاهی از اصفهان و سپاه سومی از بروجرد عازم سرکوب شیخ خزعل در خوزستان شد. پس از جنگی کوتاه شیخ خزعل شکست خورد و با فرستادن پیامی به رئیس الوزرا امان خواست و بدین وسیله عمر یکی دیگر از حکام محلی به سود قدرت یافتن دولت مرکزی به پایان رسید. تاریخچه شهر اهواز اهواز مرکز استان خوزستان است. بانی و تاریخ بنای شهر اهواز بدرستی معلوم نیست، عیلامیان شهری در حدود اهواز بنام «اکسین» بنا کرده بودند. پس از ویرانی آن، شهر اهواز در دوران اشکانیان، تجدید بنا گردید و پس از اشکانیان، اردشیر ساسانی به بنای مجدد اهواز همت گماشت و در دوران پس از ساسانیان نیز شهر اهواز دستخوش ویرانی شد که باز به عمران آن پرداختند. ابن منشاد می‌نویسد: اهواز شهر بزرگی است، مردمش زرتشتی و مسلمان و انبار کالاها و فرآورده‌های خوزستان شکر، بافته‌های پشمی، جامه‌های دیبا، پارچه‌های کنفی و دیگر محصولات را از همه شهرهای ایران به اهواز می‌آورند و از این شهر و به وسیله کشتی از راه خلیج فارس به هندوستان و چین و از راه بصره و عراق و اصفهان به سایر کشورهای جهان حمل می‌کنند. بازرگانان و سوداگران و بیگانگان در این شهر سود بسیار می‌برند. نام اهواز با کالاهای شکر و پارچه، در همه جهان مشهور و به بزرگی موصوف بود و به همین جهت عرب‌ها این شهر را «سوق‌الاهواز» نامیده‌اند. از قرن ششم هجری قمری به بعد به علت خراب شدن سد شادروان و همچنین جنگل‌ها و اغتشاشات داخلی و بروز بیماری‌های وبا و طاعون، اهواز رو به خرابی رفت تا آن که در سال هزار و سیصد هجری قمری همزمان با حفر کانال سوئز و توجه اروپائیان رونق تازه‌ای گرفت. ناصرالدین شاه قاجار هم از این فرصت برای گسترش کشتیرانی بر روی رود کارون استفاده کرد و توسط والی خوزستان در کنار اهواز قدیم بندرگاهی به نام «بندر ناصری» احداث کرد. در پی احداث این بندر نام اهواز به «ناصریه» تبدیل شد ولی در دوره پهلوی به نام قدیمی «اهواز» خوانده شد. فصل دوم صنایع دستی روستایی : وفاداری روستاییان به سنت ها از عوامل مهم تولید محصولاتی است که با همت آنان با مواد اولیه موجود تولید می شود این محصولات علاوه بر رفع مایحتاج شخصی تولید کنندگان به بازار عرضه می شود که می تواند ممر در آمدی در کنار کار اصلی آنها محسوب شود. روستاییان استان خوزستان محصولاتی گوناگون که حاصل دسترنج آنها است تولید می کنند که عمده ترین آنها شامل : حصیر، گلیم، قالی، پارچه عبایی و ... است . صنایع دستی شهری : اگر چه صنایع دستی شهری امروزه رونق گذشته را ندارند معهذا هنوز صنعتگرانی هستند که به امر تولید ابزار و لوازم دست ساز اشتغال دارند. اموری همچون : بافت انواع پارچه، گلیم، قالی، تهیه گیوه، خراطی، میناکاری و ساخت وسایل فلزی و قلمزنی از جمله این صنایع است . مجموعه صنایع دستی عشایری، روستایی و شهری استان خوزستان بر حسب نوع مواد اولیه که در تولید به کار می رود به چند گروه تقسیم می شود: - بافته هایی که برای تولید آنها از دار استفاده می شود، شامل قالی و گلیم. این بافته ها که به بافته های داری موسوم هستند در شهر های مسجد سلیمان، هفتگل، دزفول و مناطق روستایی وعشایری تولید می شوند. بافندگی شامل: احرامی، عبا، سیاه چادر، چوقا، پشتی، خورجین ( هورژین ) که در مناطق عشایری، روستایی و شهری مانند: شوشتر، دزفول، بهبهان، سوسنگرد، شوش و ... انجام می گیرد. محصولات پوستی که عشایر و روستائیان مناطق مختلف استان خوزستان تولید کننده آن هستند: - نمد مالی که در میان روستائیان و به مقداری اندک در میان عشایر تولید می شود. در شهرهای بهبهان و دزفول نیز تولید می شود. صنایع دستی حصیری و چوبی شامل: حصیر بافی، سبد بافی و همچنین خراطی در دزفول، آبادان و ... - فلزکاری و میناسازی شامل: قلمزنی فلزات، قفل سازی و زیور آلات در شهر های اهواز، سوسنگرد و هویزه . بافته های داری: همانطور که گفته شد بافته هایی است که از دار برای تولید آنها استفاده می شود که دارها یا عمودی و یا افقی است. بعضی از این بافته ها گره دار هستند مانند قالی و گبه و برخی مانند گلیم و زیلو پود باف بوده و بعضی مانند ورنی و شیرکی پیچ پودپیچ هستند. در استان خوزستان بافته های داری به شیوه گره زنی یا پود گذاری بافته می شود و شامل قالی، قالیچه و گلیم است و بافندگان اصلی آنها زنان ایلی و روستایی هستند که بر روی دار افقی که بر روی زمین قرار می گیرد کار بافتن را انجام می دهند. نقشه ها اکثراً ذهنی و طرح ها هندسی است و رنگهای قرمز، مشکی، سبز، نارنجی، سفید، سرمه ای در بیشتر بافته ها کاربرد دارد. زنان و دختران عشایر عرب نیز به صورت محدود به کار بافت قالی اشتغال دارند و قالی هایی با نقش هندسی و با استفاده از رنگهای قرمز، نارنجی، صورتی، مشکی، زرد کدر، سرمه ای و سفید می بافند. گلیم : در استان خوزستان بافته دیگری که بیشتر به صورت دارهای افقی و بعضاً به صورت عمودی بافته می شود گلیم است. که بافندگان آن عشایر بختیاری (که در مبحث استان چهار محال و بختیاری توضیح داده شد.) و عشایر عرب هستند، گلیم هایی نیز در هفتگل بافته می شودکه نقوش آنها شباهت به بافته های عشایر قشقایی فارس دارد. از مناطق اصلی گلیم بافی در خوزستان روستای عرب نشین غزی است که گلیم های آن غالباً دارای تار پنبه ای و پود پشمی است و به رنگهای قرمز، صورتی، سبز، نارنجی، آبی، سرمه ای و سفید است . نقوش گلیم های غزی هندسی و ذهنی است و بافتی ساده دارد. گلیم پارچه ای : زنان عشایر بختیاری و روستائیان مناطق بختیاری نشین خوزستان در نواحی هفتگل و مسجد سلیمان با استفاده از لباسهای مندرس خود گلیم های را ه راه و محکمی می بافند که برای فرش کردن کف اتاق یا سیاه چادر از آنها استفاده می کنند : ابتدا پیراهن و دامن های پرچین از کار افتاده را بصورت نوارهای رشته رشته و باریک به پهنای یک انگشت پاره می کنند و این رشته ها را بوسیله پره می تابانند. سپس ریسمانهای بوجود آمده را بصورت گلیم می بافند. محصول بدست آمده در صورت انتخاب رنگهای مناسب در کنا ر یکدیگر زیبا، محکم و مقرون به صرفه است . پشتی: از دیگر صنایع دستی استان خوزستان می توان از پشتی هایی نام برد که در بهبهان تولید می شوند و معمولا دارای تار پنبه ای و پود پشمی رنگین و به ابعاد 70 × 110 سانتی متر است. نقش این پشتی ها مرکب از راه های پهن و باریک افقی به رنگهای : سبز، زرد، قرمز، قهوه ای، سرمه ای، سفید، نارنجی و آبی نفتی است. قسمت ابتدا و انتهای هر پشتی معمولا سرمه ای رنگ است. موج: بافت موج در استان خوزستان و خصوصاً در شهر بهبهان رایج است و برای بافت آن از دستگاه های نساجی سنتی استفاده می کنند. نوعی پارچه دستباف است که اندازه های متفاوت دارد. در واقع موج همان دستبافی است که در سایر نقاط ایران به رختخواب پیچ یا چادر شب نیز معروف است. کردها نیز به آن موج می گویند و لرها آن را ماشته می نامند. مقنعه : پارچه ای است ساده بافت و بدون نقش و یک رنگ که مردان بعضی مناطق برای عمامه و شال کمر از آن استفاده می کنند . زنان دو یا سه قطعه آن را بهم دوخته و پارچه عریضی بدست می آورند که برای روسری و مقنعه مورد استفاده قرار می گیرد. احرامی: از محصولاتی است که در شوشتر بافته می شود. احرامی پارچه ای است با تار پنبه ای و پود پشمی به رنگهای سرمه ای، زرد، سبز، سفید، نارنجی، قرمز و ... ابریشم بافی: بافت این نوع پارچه در دزفول رایج است . در تهیه این محصول از نخ ابریشم مصنوعی (ویسکوز) استفاده می شود. به دلیل ظرافت خاصی که دارد به مصرف شله ( روسری عربی ) می رسد، طول این پارچه 20 متر و عرض آنها 40 سانتیمتر است . پس از بافت آن را به قطعات 4 متری در آورده وبرای روسری مورد استفاده قرارداده عده ای نیز قطعه 4 متری را به دو قسمت تقسیم کرده و از وسط آنها را کنار یکدیگر قرار داده و به صورت تور دوزی بهم می دوزند. شله ای که از این طریق به دست می آید 2 متر درازا و 80 سانتی متر پهنا دارد. عبا بافی: بافت عبا در خوزستان سابقه ای دیرینه دارد به طوریکه می گویند پیشینه اش به بیش از پانصد سال می رسد. در گذشته عبابافی در این استان در شهرهای دزفول، شوش، و سوسنگرد و بهبهان رواج داشته است . هم اکنون تولید آن بیشتر در شهرهای سوسنگرد و بهبهان انجام می شود. این عباها معمولا به رنگهای خرمایی، مشکی، خاکستری و شیری است که توسط بافندگان رنگرزی می شود. دو نوع پارچه عبایی در خوزستان بافته می شود: 1- نوعی که برای بافتن آن از نخ های نازک استفاده می شود که به :" هله " شهرت دارد و مناسب هوای گرم تابستان است. 2- نوعی که تراکم تار و پودش بیشتر است و " چانچه " نامیده می شود و زمستان از آن استفاده می شود. نمد مالی: نمد مالی از جمله صنایعی است که در استان خوزستان به دلیل حضور عشایر که مصرف کنندگان اصلی تولیدات نمدی هستند رواج دارد. دو شهر دزفول و بهبهان از مراکز مهم تولید نمد در این منطقه محسوب می شوند. تولیدات نمدی این شهر : زیر انداز، کپنک، و کلاه نمدی است. کلاه نمدی : برای تهیه کلاه نمدی به جای پشم از کرک به عنوان ماده اولیه استفاده می شود. گیوه بافی و گیوه دوزی : از جمله صنایعی که در استان خوزستان قدمت دیرینه دارد گیوه بافی و گیوه دوزی است که حدود 200 سال در این منطقه رواج دارد. از مراکز اصلی این صنعت در خوزستان دو شهر دزفول و بهبهان را می توان نام برد. گیوه انواع مختلف دارد: 1- گیوه های تخت چرمی که به چتری معروف هستند. 2- گیوه تخت لته ای که از پارچه های فرسوده و روده گوسفند تهیه می شود. 3- گیوه تخت لاستیکی صنایع دستی چوبی: در خوزستان از چوب و سایر فرآورده های گیاهی برای تولید انواعی از صنایع دستی استفاده می شود که مهمترین آنها به این شرح است . خراطی : خراطی چوب از هنرها و صنایعی است که بیشتر در دو شهر دزفول و بهبهان رواج دارد. ابزار کارخراطان بسیار ساده است، شامل اره، انواع مته، شفره، دستگاه یا چرخ خراطی و ... برای تهیه چوب نیز از درختهای توسکا و سپیدار استفاده می شود. در دزفول محصولاتی مانند پایه میز و صندلی و مبل، چوب لباسی، بدنه قلیان، زیر قلیان، میل زورخانه، پایه آباژر، گلدان، نمکدان و... ساخته می شود. در بهبهان نیز کارگاههای خراطی وجود دارد که محصولات آنها گهواره پایه مبل است که از چوب سپیدار تراشیده می شود. حصیر بافی: در استان خوزستان در بیشتر مناطق روستایی و عشایری به واسطه وجود درختان خرما حصیربافی وجود دارد. از نی های باتلاقی نیز برای بافتن حصیر استفاده می کنند. این نوع حصیر در شهر ها برای آویختن در جلوی پنجره مورد استفاده قرار می گیرد. عشایر نیز برای حصار پشت چادرهایشان و همچنین ساختن لانه مرغ و خروس، بره، بزغاله و ... از آن استفاده می کنند. بوریا (حصیر زیر انداز : بوریا یا حصیر زیر انداز از محصولات استان خوزستان با الیاف برگ درختان خرما بافته می شود این حصیر از نی مردابی که در این منطقه به وفور یافت می شود نیز تولید می گردد. این نوع حصیر برای زیر انداز و همچنین پوشش سقف منازل کاربرد دارد. آن را روی تیرهای سقف ساختمان قرار داده و رویش را با مصالح ساختمانی می پوشانند. بوریابافی کاری است که فقط توسط مردان انجام می شود. کپوبافی: کپوبافی که در سالهای اخیر در استان خوزستان رونق فراوان یافته بیشتر در دهستان شهیون دزفول و روستاهای اطراف آن انجام می شود . مواد اولیه مصرفی در بافت کپو برگهای خشک نخل که در اصطلاح محلی " کرتک " نام دارد و ساقه های نازک گندم که " هلفه " گفته می شود تشکیل می دهد. سبد بافی: استان خوزستان که از مراکز مهم پرورش نخل در ایران است صنعتگران از برگ درختان خرما سبدهایی درست می کنند که مصارف مختلف دارد و به آن زنبیل می گویند همچنین عشایر بختیاری خوزستان و عده ای از روستاییان اطراف دزفول از شاخه های نازک و ترکه های درختان مختلف سبدهایی می بافند که معروفترین آنها سبدی است که "سله " نامیده می شود و برای آبکش کردن برنج از آن استفاده می شود. در اندیمشک نیز عده ای از هموطنان ترک نژاد با استفاده از ترکه های درخت بید سبدهایی با اندازه و شکل های متفاوت تولید می کنندکه مصارف گوناگون دارد. عشایر و روستاییان استان خوزستان نوعی سبد که " کوروک " نامیده می شود برای جابجایی ماکیان تولید می کنند. فلزکاری: در استان خوزستان ساخت وسایل فلزی در شهرهای دزفول، اهواز، مسجد سلیمان، بهبهان، رواج دارد که تولیدات مختلفی از قبیل داس، تیشه، قیچی، قند شکن و ... از محصولات آنان است. آهنگران خوزستان ابتدا فلز را به اندازه و شکل دلخواه بریده و در کوره قرار می دهند پس از گداخته شدن و انعطاف پذیری با چکش زدن به شکل مورد نظر در می آورند. در آخر با استفاده از سوهان آن را صیقل می دهند. ورشوسازی: در خوزستان این صنعت درزمانی نه چندان دور فعالیت چشمگیری داشت.عمده فعالیت های مربوط به ورشوکاری توسط مردان و درشهر دزفول انجام می گرفت . هم اکنون نیز در شهر دزفول تعداد ی صنعتگر به این حرفه مشغول هستند که کار عمده آنها تولید قلیان است . قلیان های ورشوی کار دزفول بسیار زیبا و نفیس است. میناکاری و قلمزنی : از جمله فعالیت هایی که از گذشته های دور در خوزستان رواج داشته مینا کاری بر روی طلا و نقره و قلمز نی بر روی مس و برنج است که در شهرهای آبادان، خرمشهر و اهواز انجام می شود که در سالهای اخیر بیشتر فعالین این حرفه در اهواز به کار خود ادامه می دهند. تولیدات مینایی توسط " صبی ها" -که پیروان حضرت یحیی می باشند- برروی طلا و نقره و دیگر فلزات و بیشتر بصورت زینتی و زنانه عرضه می شود. این تولیدات که نقوش معمول و متداول آنها عبارت از : شتر و ساربان، نخل، پل معلق ( پل رودخانه کارون ) و گنبد وقایق، برروی گردن بند، دستبند، گوشواره، انگشتر، النگو، و همچنین قندان، سینی، گیره استکان و ... کاربرد دارند. قلمزنی : قلمزنی بر روی فلزات نیز توسط صبی ها انجام می شود. روش قلمزنی بر فلزات به این صورت است که ابتدا نقش مورد نظر را بر روی ظرف طراحی نموده و سپس درون ظرف را از محلول قیر مذاب آمیخته با خاکستر یا خاک اره پر کرده و بعد با استفاده از قلم و چکش به نقوش حالتی فرورفته می دهند . سپس قسمت های فرو رفته را با خمیر مینا که از اکسید فلزات مختلف تهیه می شود آرایش داده و ظرف مورد نظر را در کوره گذاشته و 350 درجه سانتیگراد حرارت می دهند. به این ترتیب لایه لعابی رنگین و شفافی برروی قسمتهایی از ظرف فلزی قلمزنی شده به وجود می آید. تولید محصولات پوستی : استان خوزستان به علت وجود عشایر بختیاری که بخش هایی از این منطقه را قشلاق خود قرار داده اند. و همچنین اسکان بسیاری از آنان در این خطه، از نظر تولید پوست موقعیت خاصی را دارا می باشد. در این استان بدلیل وجود عشایر بختیاری که کار اصلی شان دامداری است، پوست به وفور یافت می شود. با این حال صنایع چرم و پوست چندان رواج نداشته و فقط عده کمی از عشایر آنهم برای رفع نیاز خودشان و برای ساختن لوازم مورد استفاده زندگی مانند مشک و همیان از آن استفاده می کنند. گاهی نیز از پوست برای دهل که از سازهای محلی است استفاده می کنند. فصل سوم گردشگری در خوزستان : مهمترین جاذبه های طبیعی و تاریخی استان عبارتند از:واز : پل معلق فلزی (پل سفید) – رود کارون و پارک حاشیه ای. شوش: زیگورات چغازنبیل – کاخ آپادانا- قلعه آکروپل – ایوان کرخه – کاخ اردشیر – بقعه دانیال پیامبر و موزه شوش. خرمشهر: ساحل اروند رود- مسجد جامع و یادمان های دفاع مقدس. آبادان : موزه – جزیره مینو و اروند رود. شوشتر: آبشارها و آسیاب های قدیمی – چشمه آب معدنی گراب – مسجد جامع – کاروانسراهای شوشتر – بقعه سید محمد ماهرو – بند میزان. مسجد سلیمان: دریاچه سد کارون – چشمه و حوض گلگیر – قلعه بردی و معبد برد نشانده. رامهرمز : رود جراحی(مارون) و قلعه دخترشادگان : تالاب شادگان بهبهان : رودخانه زهره – رودخانه جراحی (مارون) – قلعه ارجان – کتیبه تنگ تک آب و محوطه باستانی ارجان. – درایذه و باغملک، اشکفت سلمان- برد نبشته – نقوش کول فره – مجموعه سوسن – کتیبه هانی. دزفول : دریاچه سد دز – هور مزرعه – پل قدیمی – کاروانسراهای دزفول – حمام وزیر – شهر باستانی جندی شاپور - مسجد جامع و آرامگاه یعقوب لیث. سوسنگرد: هورالعظیم. اندیمشک : چشمه آب معدنی دهلران – چشمه عین خوش و منطقه حفاظت شده کرخه. دزفول یکی از شهرهای خوزستان در حدود ۳۵ کیلومتری اندیمشک است. بقایای شهر باستانی جندی شاپور و اولین دانشگاه جهان به همین نام متعلق به دوره ساسانی در ۱۰ کیلومتری دزفول از مکان‌های تاریخی دیدنی محسوب می‌شود. پل دزفول پل جهان است که هنوز تردد بر آن جریان دارد. آبشار شوی که به گفته شاهدان بلندترین و زیباترین آبشار کشور است با ارتفاع بیش از ۸۰ متر و پهنای ۵۰ متر در ۱۰۰ کیلومتری دزفول در بخش سردشت از جذابیت‌های طبیعی گردشگری این شهر تاریخی به شمار می‌آید. به یاد ماندنی‌ترین و معروفترین اثر تاریخی باستانی کشور و شاید جهان موسوم به چغازنبیل و معبد زیگورات متعلق به ۳۲۰۰ سال پیش که سالانه هزاران توریست و باستان شناس خارجی را به سوی خود فرا می‌خواند از لحاظ مساحت زمانی یک ساعت با دزفول فاصله دارد. کاخ آپادانای هخامنشی، کاخ اردشیر ساسانی، آرامگاه دانیال نبی، قلعه شوش و رودخانه شاوور از دیگر جذابیت‌های کهن‌‌ترین شهر جهان است که در طول تاریخی بارها مورد هجوم واقع شده است. در ۶۰،‌۷۰ کیلومتری شوش شهری است که به سبب موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بهتر، شوشتر نامیده می‌شود. مسجد جامع، قلعه سلماس، پل بند شادروان که از ۱۸ قرن پیش تاکنون سنگینی‌ترین طغیان‌های رود عظیم کارون را تحمل کرده است. آسیاب‌های باستانی سیکا و مجموعه آبشارهای شوشتر که در فهرست آثار ملی و بین‌المللی یونسکو ثبت شده همه و همه گواه دیدنی بودن این شهر کوچک است. مسجد سلیمان در ۱۱۰ کیلومتری شوشتر نخستین شهر نفتی منطقه است و با اکتشاف نفت در سال ۱۲۸۷ در این شهر، تحول عظیمی در اقتصاد خاورمیانه پدید آمد. ساختمانهای زیبای این شرکت، مبعد برنشانده (قدیمی‌ترین عبادتگاه روباز ایرانی)، آبشارهای بابا روز بهان، دشت شیرین بهار و دریاچه سد شهید عباسپور از مناظر دیدنی این شهر محروم است. پیمودن جاده کوهستانی مسجد سلیمان- ایذه سخت است، اما خالی از لطف نیست. سرزمینی که بختیاری‌ها آن را خاک بختیاری می‌نامند، قلمروی‌است از دامنه‌های زاگرس، پوشیده از کوه‌های مرتفع، ‌رودخانه‌های پر آب، دره‌های تنگ و دشت‌های حاصلخیز و جنگل‌های بلوط و چنار نقش‌های کول فرج و اشکفت سلمان از بناهای عظیم تاریخی با جاذبه‌های طبیعی است که چشم هر بیننده‌ای از مشاهده شکوه و عظمت آنها به وجد می‌آید. سلطان ابراهیم منطقه‌ای پوشیده از مراتع سرسبز و کوهستانی که دسترسی به آن از طریق رودخانه کارون به وسیله قایق امکان‌پذیر است و بنای آرامگاه امام زاده سلطان ابراهیم است که نزد مردم بختیاری از تقدس احترام خاصی برخوردار است. سالانه هزاران نفر ضمن بهره معنوی از این آرامگاه از مناظر دلفریب و بکر سواحل کارون و آبشارهای فراوان منطقه بهره‌مند می‌شوند. در جنوب ایذه، باغملک واقع است، با چندین منطقه گردشگری ثبت شده که سازمان میراث فرهنگی در حال ایجاد امکانات و سایت‌های تفریحی و گردشگری است. مناطق گردشگری مال آقا با وجود رودخانه ابوالعباس و رباط حضرت سلیمان در حاشیه رودخانه مذکور و ۳ کیلومتری مال آقا و امامزاه عبدالله در کوه منگشت سالانه هزاران نفر را از زیبایی‌های طبیعی خودبهره‌مند می‌کند. ترافیک سنگین خودروها از جاده‌های تنگ و باریک منتهی به این مناطق به ویژه در بهار و تابستان بیانگر جاذبه‌های طبیعی و لطافت خاص هوای منطقه حتی در اوج گرمای تابستان است. تالاب بین‌المللی شادگان مهم‌ترین جاذبه طبیعی این شهرستان جنوبی خوزستان است که ویژگی منحصر به فرد پوشش گیاهی آن موجب جلب هزاران پرنده مهاجر از شمال اروپا، کانادا و سیبری به این منطقه می‌شود. در شرح اهمیت تالاب از لحاظ اکولوژیکی، زیست محیطی و معیشت مردم منطقه و جذابیت‌های طبیعی آن همین بس که حیات مردم شادگان و روستاهای اطراف کاملاً به این اکوسیستم وابسته است. زیگورات چغازنبیل ( استان خوزستان ) معبد ایلامی چغازنبیل بر روی تپه ای خاکی و در ساحل رودخانه دز از شعب رود کارون در استان خوزستان واقع شده است . این معبد توسط اونتاشگال پادشاه ایلامی ها در سال 1250 قبل از میلاد ساخته شده و آن را به خدای اینشوشینک اختصاص داده است .بنای معبد چند طبقه و ارتفاع آن حدود 25 متر است . این بنا از خشت خام ساخته شده است و روکشی از آجر دارد . در اطراف معبد تعدادی لوح گلی و جندین مجسمه از انسان و حیوان بدست آمده است . در حین خاکبرداری از محل دو عدد آجر که مطالبی را به خط ایلامی در آن نقل شده بود کشف شد . قاعده زیگورات مربع است و بلندی آن در اصل 50 متر بوده است و آخرین طبقه آن به خدای ایشوشینک تعلق داشته است .زیگورات اور که ٢١١٠ سال قبل از میلاد ساخته شده قدیمی‌ترین و زیگورات چغازنبیل بزرگ‌ترین زیگورات جهان هستند. سر درهای مجلل و راه پله های متعددکه منتهی به طبقات فوقانی معبد می شود .جالب ترین شیء بدست آمده از حفریات اخیر چغازنبیل ,مجسمه گاو لعابداری است که در کمال ظرافت و مهارت ساخته شده است که برروی آن کتیبه ای به خط ایلامی در چند ردیف نوشته شده است . اکنون این مجسمه در موزه ایران باستان نگهداری می شود.چغازنبیل در سال ١٩٧٩ میلا‌دی از طرف یونسکو در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. این محوطه یکی از چند اثر ثبت شده‌ی ایران در فهرست میراث جهانی است. اهمیت این محوطه‌ی تاریخی به عنوان مهم‌ترین اثر به‌جای‌مانده از دوران حکومت ایلامی، قدمت ٣٠٠٠ ساله‌ی آن همراه با جاذبه‌های طبیعی از جمله عوامل مؤثر در به ثبت‌رسیدن این مجموعه به‌عنوان میراث جهانی بوده‌اند. فرسایش طبیعی و خسارت‌های ناشی از جنگ ایران و عراق، آسیب‌های فراوانی را متوجه این شهر کهن نمود. برای جلوگیری از تخریب هر چه بیشتر این منطقه، در سال ١٩٩٨ میلادی، توافقی بین سازمان میراث فرهنگی ایران، یونسکو، بنیاد اعتباری ژاپن و مؤسسه‌ی کراتره فرانسه (مؤسسه‌ی بین‌المللی حفاظت از بناهای خشتی)، برای اجرای طرح مطالعاتی حفاظت و مرمت محوطه‌ی تاریخی چغازنبیل در زمینه‌های مختلف علمی صورت گرفت. در راستای اجرای این طرح، یک پایگاه دائمی پژوهشی شامل آزمایشگاه، بخش حفاظت و مرمت، کتابخانه، بخش رایانه‌ای و بخش مطالعات سفال در قسمت اداری موزه‌ی هفت‌تپه ایجاد و تجهیز شده است. رودخانه کارون رود کارون پرآب‌ترین و طویل‌ترین رودخانه ایران است. این رود از چشمه‌سارهای دامنه کوه‌های ونک و زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و به نام آب کوهرنگ از دره غربی زردکوه به سوی جنوب غربی روان می‌شود. پس از ورود به دریاچه سد کوهرنگ قسمتی از آب آن توسط تونلی که در شکم کوه کارکنان حفر شده، به سرچشمه زاینده‌ رود می‌ریزد و قسمت دیگر آن از سد عبور کرده و پس از طی مسیر طولانی و پرپیچ و خم با رودخانه خرسان مخلوط شده و به استان خوزستان وارد می‌شود. در خوزستان با آب دره بردنخش و آب سوسن در هم می‌آمیزد و سپس با آب سرحوض و با رودخانه مرغاب مخلوط می‌شود و پس از عبور از دهستان اندیکا به دهستان دشت لالی وارد می‌شود. در دهستان مزبور با رودخانه شور آب کیارس مخلوط شده و پس از عبور از دهستان عقیلی شوشتر به دهستان گتوند داخل می‌شود. در هشت کیلومتری شمال غربی شوشتر با رودخانه شور مخلوط می‌گردد و سپس به رودخانه هورام در بند قیر متصل شده و در همانجا با رودخانه دز که بزرگترین و مهمترین ریزآب کارون به شمار می‌آید، در هم می‌آمیزد. از آنجا به دهستان عناقچه و سپس با پیمودن پیچ و خم‌های فراوان به سوی شهر اهواز و سپس به شهرستان خرمشهر داخل می‌شود. در شرق شهر خرمشهر به دو شاخه تقسیم می‌گردد. شاخه غربی به نام بهمن شیر رود به جنوب غربی جریان یافته و از طریق خور موسی به خلیج فارس راه می‌یابد و شاخه شرقی از جنوب خرمشهر می‌گذرد و به رودخانه اروندرود می‌ریزد. عشایر در خوزستان دیدار از زندگی عشایر کوچ نشینی که در شش ماهه دوم سال در استان خوزستان اقامت دارند، تصویری هفت رنگ از چادرهای سفید که مردانی در آن اتراق کرده اند و زنانی زیبا که دامنهای پرچین و رنگارنگشان دل بیننده را به مهمانی رنگها می برد نیز مطمئنا علاقه مندان خاص خود را دارد. در الوان رنگارنگ ، طبیعت سرسبز، گوسفندان ایل و بزغاله های زیبای نورسیده آنها را در دامن خود می پرورد و نوای زنگوله های این موجودات به همراهی صدای خلخال پاهای زنان عشایر سمفونی کوچ ایل را با هم می نوازند. مال آقا، روستای نمونه گردشگری "مال آقا "روستایی در 32 کیلومتری شهرستان باغملک در این استان با بافت سنتی که کاملا بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. مال آقا در منطقه ای کوهستانی از سلسله جبال زاگرس واقع شده که رودخانه ای مواج و سرد از کنار آن می گذرد و مسیر فرح بخش و زیبایی را ایجاد کرده است، همه ساله خصوصا در دو فصل بهار و تابستان دهها هزار نفراز اقصی نقاط خوزستان برای گذراندن اوقات فراغت و سیاحت به این مکان خوش آب و هوا سفر می کنند. علاقمه مندان دیدار این روستای زیبا از شهر باغملک که به سمت مال آقا حرکت می کنند با پشت سرگذاشتن شهر قلعه تل و طی حدود چهار کیلومتر راه با دیدن تپه ها و کوهها و نسیم خنک کوهستان و جنگلهای انبوه بلوط، گویی وارد دنیایی متفاوت تر از خوزستان شده اند. کمی جلوتر ، روستای تمبی با قدمتی چند هزار ساله و بافتی زیبا در دل کوهستان در مقابل دیدگان گردشگران قد علم می کند و آنان را به یاد صفا و صمیمیت روستا می اندازد مکانی که روستایی باستانی را با همین نام مدفون شده در زیر پا دارد. گفته می شود چندی پیش تعدادی از اهالی روستا که در پی حفاری خانگی بطور اتفاقی با بخش هایی ازمنطقه مدفون شده با آثار باستانی گرانقیمت و ارزشمندی مواجه شدند. یادمانهای دفاع مقدس در خوزستان مناطق عملیاتی دوران هشت ساله دفاع مقدس و یادمانهای ایجاد شده در مناطق اروندکنار، شلمچه، فکه، طلاییه و شهرهای آبادان و خرمشهر از جاذبه های گردشگری دوران دفاع مقدس استان خوزستان به شمار می روند. همه ساله شهروندان بسیاری از سراسر کشور دراین مناطق حضور پیدا می کنند تا یاد و خاطره هشت سال جانفشانی پاکترین جوانان این مرز و بوم را در دفاع از میهن اسلامی خود زنده نگاه دارند و با آرمانهای شهیدان تجدید بیعت کنند. ‌آث‍‍ار ب‍‍اس‍ت‍‍ان‍‍ی خوزستان خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ در ب‍ح‍ث‌ ج‍‍اذب‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ ب‍‍ا ب‍رخ‍ورد‌ار‌ی‌ ‌از پ‍ی‍ش‍ن‍ی‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ‌غ‍ن‍‍ی‌ ‌از ت‍م‍دن‍‍ه‍‍ا‌ی‌ ب‍‍اس‍ت‍‍ان‍‍ی‌ ‌ای‍ر‌ان‌ زم‍ی‍ن‌ ج‍‍ای‍گ‍‍اه‌ خ‍‍اص‍‍ی‌ د‌ارد و ج‍‍ا‌ی‌ ج‍‍ا‌ی‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ ‌از ش‍وش‌ و ش‍وش‍ت‍ر و ‌ای‍ذه‌ گ‍رف‍ت‍ه‌ ت‍‍ا ب‍‍ه‍ب‍‍ه‍‍ان‌ و م‍س‍ج‍د س‍ل‍ی‍م‍‍ان‌ و ‌ا‌ه‍و‌از ک‍ه‌ ‌ه‍ر ی‍ک‌ ن‍ش‍‍ان‍‍ی‌ ‌از ‌ه‍وی‍ت‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍رز و ب‍وم‌ ر‌ا ب‍ر ت‍‍ارک‌ خ‍ود د‌ارن‍د، ب‍‍ازدی‍د ک‍ن‍ن‍دگ‍‍ان‌ ‌ع‍لاق‍ه‌ م‍ن‍د ب‍ه‌ ‌ای‍ن‌ ج‍‍اذب‍ه‌ ‌ه‍‍ا ر‌ا ب‍ه‌ گ‍رم‍‍ی‌ پ‍ذی‍ر‌ا ‌ه‍س‍ت‍ن‍د. ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ‌ای‍ذه‌ و‌اق‍‍ع‌ در م‍ن‍طق‍ه‌ ک‍و‌ه‍س‍ت‍‍ان‍‍ی‌ ش‍م‍‍ال‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ در 205 ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ر‌ی‌ ش‍م‍‍ال‌ ش‍رق‌ ‌ا‌ه‍و‌از، م‍رک‍ز ‌ای‍‍ال‍ت‌ ‌آی‍‍اپ‍ی‍ر در دوره‌ ‌ای‍لام‍ی‍‍ان‌ ب‍وده‌ و ی‍ک‍‍ی‌ ‌از م‍وزه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ب‍‍ی‌ ن‍ظی‍ر س‍ن‍گ‌ ن‍گ‍‍اره‌ ‌ای‍ر‌ان‌ و ج‍‍ه‍‍ان‌ م‍ح‍س‍وب‌ م‍‍ی‌ ش‍ود. ب‍ی‍ش‍ت‍ر ‌آث‍‍ار دی‍دن‍‍ی‌ و ب‍‍ا ‌ارزش‌ ‌ای‍ذه‌ ک‍ه‌ در دوره‌ پ‍‍ارت‍‍ه‍‍ا ن‍ی‍ز ‌از ش‍‍ه‍ر‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍‍ه‍م‌ ‌ای‍ر‌ان‌ زم‍ی‍ن‌ ب‍وده‌ ‌اس‍ت‌ ، ب‍ه‌ ص‍ورت‌ ن‍گ‍‍ارک‍ن‍ده‌ وگ‍ن‍ج‍ی‍ن‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ج‍‍اوی‍د‌ان‌ ن‍ق‍ش‌ ب‍رج‍س‍ت‍ه‌ ‌ه‍‍ا ب‍ر دل‌ ک‍وه‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د ک‍ه‌ ‌از ور‌ا‌ی‌ ق‍رن‍‍ه‍‍ا، ‌اس‍ت‍و‌ار و پ‍رش‍ک‍وه‌ ‌ه‍م‍چ‍ن‍‍ان‌ ‌ای‍س‍ت‍‍اده‌ ‌ان‍د و ‌ع‍ظم‍ت‌ ‌آن‍‌ه‍‍ا گ‍وی‍‍ی‌ گ‍ذر زم‍‍ان‌ ر‌ا ب‍ه‌ س‍خ‍ره‌ گ‍رف‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ . "ک‍ول‌ ف‍ره‌ " و‌اق‍‍ع‌ در ‌ه‍ش‍ت‌ ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ر‌ی‌ ش‍م‍‍ال‌ ش‍رق‌ دش‍ت‌ ‌ای‍ذه‌ ، "‌اش‍ک‍ف‍ت‌ س‍ل‍م‍‍ان‌ " در ج‍ن‍وب‌ ش‍‍ه‍ر ‌ای‍ذه‌ ، ش‍ی‍ر‌ه‍‍ا‌ی‌ س‍ن‍گ‍‍ی‌ ک‍ه‌ ی‍‍ادم‍‍ان‍‍ی‌ ‌از ش‍ج‍‍ا‌ع‍‍ان‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ و "خ‍ون‍گ‌ ‌اژدر" ی‍‍ادم‍‍ان‍‍ی‌ ‌از دوره‌ ‌ای‍ل‍ی‍م‍‍ای‍ی‍د‌ه‍‍ا ب‍ه‌ ش‍م‍‍ار م‍‍ی‌ رون‍د، ‌ازج‍م‍ل‍ه‌ ‌آث‍‍ار دی‍دن‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د. در ن‍گ‍‍ارک‍ن‍ده‌ ‌ه‍‍ا، ‌ع‍ب‍‍ادت‍گ‍‍اه‌ ن‍‍ارس‍ی‍ن‍‍ا (‌از خ‍د‌ای‍‍ان‌ ‌ع‍ی‍لام‍‍ی‌ ) ص‍ح‍ن‍ه‌ ‌ه‍‍ای‍‍ی‌ ‌از ن‍ی‍‍ای‍ش‌ ش‍‍ا‌ه‍‍ان‌ ، ق‍رب‍‍ان‍‍ی‌ ک‍ردن‌ ب‍ر‌ا‌ی‌ خ‍د‌ای‍‍ان‌ و ‌آی‍ی‍ن‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍ذ‌ه‍ب‍‍ی‌ و ‌غ‍ی‍رم‍ذ‌ه‍ب‍‍ی‌ ر‌ا ب‍ر س‍ی‍ن‍ه‌ خ‍ود ب‍ه‌ ی‍‍ادگ‍‍ار د‌ارد. ‌اش‍ک‍ف‍ت‌ س‍ل‍م‍‍ان‌ (ن‍ی‍‍ای‍ش‍گ‍‍اه‌ ت‍‍اری‍ش‍‍ا) درب‍رگ‍ی‍رن‍ده‌ چ‍‍ه‍‍ارن‍ق‍ش‌ ب‍رج‍س‍ت‍ه‌ ‌ای‍لام‍‍ی‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ن‍ی‍‍ای‍ش‌ "‌ه‍‍ان‍‍ی‌ " پ‍‍ادش‍‍اه‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌ ‌آی‍‍اپ‍ی‍ر ب‍ه‌ ‌ه‍م‍ر‌اه‌ وزی‍ر و خ‍‍ان‍و‌اده‌ ‌اش‌ ر‌ا ب‍ه‌ ن‍م‍‍ای‍ش‌ گ‍ذ‌اش‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ . خ‍ون‍گ‌ ‌اژدر ی‍‍ا ت‍ن‍گ‌ ن‍وروز‌ی‌ ن‍ی‍ز ن‍ق‍ش‌ ب‍رج‍س‍ت‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ‌از زم‍‍ان‌ ‌ای‍لام‍ی‍‍ان‌ م‍رب‍وط ب‍ه‌ ح‍دود چ‍‍ه‍‍ار ‌ه‍ز‌ار س‍‍ال‌ پ‍ی‍ش‌ ‌از دور‌ان‌ ‌ای‍لام‍ی‍‍ان‌ و "خ‍ون‍گ‌ ک‍م‍‍ال‌ ون‍د" و "خ‍ون‍گ‌ ی‍‍ار‌ع‍ل‍‍ی‌ ون‍د" ن‍ی‍ز ن‍ش‍‍ان‌ ‌از دور‌ان‌ ‌اش‍ک‍‍ان‍ی‍‍ان‌ ب‍ر پ‍ی‍ش‍‍ان‍‍ی‌ د‌ارن‍د. ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ب‍‍ه‍ب‍‍ه‍‍ان‌ در ج‍ن‍وب‌ ش‍رق‍‍ی‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ن‍ی‍ز ب‍‍ا ب‍‍اف‍ت‍‍ی‌ زی‍ب‍‍ا و ک‍‍ه‍ن‌ ‌آث‍‍ار‌ی‌ ‌ه‍م‍چ‍ون‌ ش‍‌ه‍ر "‌ارج‍‍ان‌ " ی‍‍ادم‍‍ان‌ دوره‌ ‌ای‍لام‍‍ی‌ ، پ‍ل‌ "س‍‍اس‍‍ان‍‍ی‌ خ‍ی‍ر‌آب‍‍اد" ی‍‍ادم‍‍ان‌ دوره‌ پ‍ی‍ش‌ ‌از ‌اس‍لام‌ ، ‌آت‍ش‍ک‍ده‌ "خ‍ی‍ر‌آب‍‍اد"، ک‍‍ارو‌ان‍س‍ر‌ا‌ی‌ "دژ م‍‍ه‍ت‍‍اب‍‍ی‌ " ی‍‍ادم‍‍ان‍‍ه‍‍ا‌ی‌ دوره‌ س‍‍اس‍‍ان‍‍ی‌ ، ح‍م‍‍ام‌ "ب‍خ‍ت‌ خ‍‍ان‌ " و خ‍‍ان‍ه‌ "ن‍ج‍ف‌ خ‍‍ان‌ " ی‍‍ادم‍‍ان‍‍ه‍‍ا‌ی‌ دوره‌ پ‍‍ه‍ل‍و‌ی‌ و م‍ق‍ب‍ره‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌ام‍‍ام‍ز‌اده‌ ‌اب‍‍اذر و ب‍ش‍ی‍ر و ن‍ذی‍ر ر‌ا در خ‍ود ج‍‍ا‌ی‌ د‌اده‌ ‌اس‍ت‌ . ق‍دی‍م‍‍ی‌ ت‍ری‍ن‌ پ‍ل‌ ج‍‍ه‍‍ان‌ ب‍ه‌ ن‍‍ام‌ پ‍ل‌ "س‍‍اس‍‍ان‍‍ی‌ " ن‍ی‍ز در دزف‍ول‌ ق‍ر‌ار د‌ارد ک‍ه‌ ‌ه‍ن‍وز ‌ع‍ب‍ور و م‍رور ب‍ر رو‌ی‌ ‌آن‌ در ج‍ری‍‍ان‌ ‌اس‍ت‌ . ‌آر‌ام‍گ‍‍اه‌ "ی‍‍ع‍ق‍وب‌ ل‍ی‍ث‌ "، م‍ق‍ب‍ره‌ "ح‍زق‍ی‍ل‌ ن‍ب‍‍ی‌ (ص‌ )"، "س‍ب‍زق‍ب‍‍ا" ب‍ر‌ادر ‌ام‍‍ام‌ رض‍‍ا(‌ع‌ )، ب‍ق‍‍ع‍ه‌ "ش‍‍اه‌ رک‍ن‌ ‌ال‍دی‍ن‌ "، ب‍ق‍‍ع‍ه‌ "رودب‍ن‍د" و ب‍ق‍‍ع‍ه‌ "م‍ح‍م‍دب‍ن‌ ج‍‍ع‍ف‍ر طی‍‍ار" در دزف‍ول‌ ‌از ج‍م‍ل‍ه‌ ‌آث‍‍ار دی‍ن‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د. ش‍‍ه‍ر ش‍وش‌ درش‍م‍‍ال‌ ‌غ‍رب‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ، ش‍‍ه‍ر‌ی‌ ‌اس‍ت‌ ب‍‍ا ق‍دم‍ت‌ چ‍ن‍د ‌ه‍ز‌ار س‍‍ال‍ه‌ ک‍ه‌ ت‍‍اری‍خ‌ ، ن‍‍ام‌ ‌آن‌ ر‌ا ب‍ه‌ ‌ع‍ن‍و‌ان‌ ن‍خ‍س‍ت‍ی‍ن‌ خ‍‍اس‍ت‍گ‍‍اه‌ ش‍‍ه‍رن‍ش‍ی‍ن‍‍ی‌ و ی‍ک‍ج‍‍ان‍ش‍ی‍ن‍‍ی‌ در ‌ای‍ر‌ان‌ ب‍ه‌ ث‍ب‍ت‌ رس‍‍ان‍ده‌ ‌اس‍ت‌ . ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ح‍دود دو‌ ه‍ز‌ار و 400 س‍‍ال‌ پ‍ی‍ش‌ ، م‍رک‍ز و پ‍‍ای‍ت‍خ‍ت‌ دو ‌ام‍پ‍ر‌اطور‌ی‌ ب‍زرگ‌ و م‍ت‍م‍دن‌ ‌ای‍لام‌ و ‌ه‍خ‍‍ام‍ن‍ش‍‍ی‌ ب‍وده‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ف‍رم‍‍ان‌ ج‍‍ه‍‍ان‍‍ی‌ ح‍ق‍وق‌ ب‍ش‍ر ک‍وروش‌ ک‍ب‍ی‍ر در ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ی‍‍اف‍ت‍ه‌ ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌ . ب‍ق‍‍ای‍‍ا‌ی‌ دور‌ان‌ ب‍‍اش‍ک‍وه‌ ش‍وش‌ دروی‍ر‌ان‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ چ‍‍ه‍‍ارت‍پ‍ه‌ "‌آک‍روپ‍ل‌ "، ت‍پ‍ه‌ "‌آپ‍‍اد‌ان‍‍ا"، ش‍‍ه‍ر "ش‍‍ا‌ه‍‍ی‌ "، ش‍‍ه‍ر"ص‍ن‍‍ع‍ت‍گ‍ر‌ان‌ ی‍‍ا پ‍ی‍ش‍ه‌ ور‌ان‌ " ب‍ه‌ ج‍‍ا‌ی‌ م‍‍ان‍ده‌ ‌اس‍ت‌ . م‍ق‍ب‍ره‌ "د‌ان‍ی‍‍ال‌ ن‍ب‍‍ی‌ (‌ع‌ )" ق‍ل‍‍ع‍ه‌ ش‍وش‌ "ش‍‍ه‍ر ش‍‍ا‌ه‍‍ی‌ "، "ک‍‍اخ‌ ش‍‍اوور" وم‍‍ع‍ب‍د ب‍‍اس‍ت‍‍ان‍‍ی‌ "چ‍‍غ‍‍ازن‍ب‍ی‍ل‌ " ‌از م‍‍ه‍م‍ت‍ری‍ن‌ ‌آث‍‍ار ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ب‍ه‌ ش‍م‍‍ار م‍‍ی‌ ‌آی‍ن‍د. ش‍‍ه‍ر س‍ه‌ ‌ه‍ز‌ار س‍‍ال‍ه‌ دور‌ان‍ت‍‍اش‌ (م‍‍ع‍ب‍د چ‍‍غ‍‍ازن‍ب‍ی‍ل‌ ) در ن‍زدی‍ک‍‍ی‌ ش‍‍ه‍ر ک‍ن‍ون‍‍ی‌ ش‍وش‌ ‌از ‌آث‍‍ار ث‍ب‍ت‌ ش‍ده‌ ج‍‍ه‍‍ان‍‍ی‌ ف‍‍ه‍رس‍ت‌ ی‍ون‍س‍ک‍و م‍‍ی‌ ب‍‍اش‍د ک‍ه‌ ش‍ک‍وه‌ و ‌ع‍ظم‍ت‌ خ‍‍اص‍‍ی‌ د‌ارد. ش‍وش‍ت‍ر، ش‍‍ه‍ر س‍‍ازه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌آب‍‍ی‌ ش‍گ‍ف‍ت‌ ‌آور و گ‍ن‍ج‍ی‍ن‍ه‌ م‍‍ه‍ن‍دس‍‍ی‌ ‌آب‌ ‌ای‍ر‌ان‌ ب‍‍اس‍ت‍‍ان‌ در خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ح‍ک‍‍ای‍ت‌ دی‍گ‍ر‌ی‌ د‌ارد ک‍ه‌ ‌آس‍ی‍‍اب‍‍ه‍‍ا و ‌آب‍ش‍‍ار‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌آن‌ در ک‍ن‍‍ار ب‍‍اف‍ت‌ ق‍دی‍م‍‍ی‌ خ‍‍اص‌ ب‍‍ا م‍ح‍ل‍ه‌ ‌ه‍‍ا و خ‍‍ان‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ق‍دی‍م‍‍ی‌ ش‍وش‍ت‍ر و‌اق‍‍ع‌ در 95 ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ر‌ی‌ ش‍م‍‍ال‌ ‌ا‌ه‍و‌از ن‍ی‍ز گ‍و‌اه‌ ت‍‍اری‍خ‌ ک‍‍ه‍ن‌ ‌ای‍ن‌ س‍رزم‍ی‍ن‌ ‌اس‍ت‌ . ی‍‍ادم‍‍ان‍‍ه‍‍ای‍‍ی‌ چ‍ون‌ "ک‍لاه‌ ف‍رن‍گ‍‍ی‌ "، ‌آس‍ی‍‍اب‍‍ه‍‍ا ی‍‍ا ‌آب‍ش‍‍ار‌ه‍‍ا"، ق‍ل‍‍ع‍ه‌ "س‍لاس‍ل‌ "، پ‍ل‌ "ش‍‍اپ‍ور‌ی‌ "، م‍س‍ج‍د ج‍‍ام‍‍ع‌ ، ‌ام‍‍ام‍ز‌اده‌ ‌ع‍ب‍د‌ال‍ل‍ه‌ ‌از ج‍م‍ل‍ه‌ ‌آث‍‍ار ‌ارزش‍م‍ن‍د ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ‌از دوره‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ در دل‌ ‌آن‌ ب‍ه‌ ج‍‍ا‌ی‌ م‍‍ان‍ده‌ ‌ان‍د. م‍س‍ج‍دس‍ل‍ی‍م‍‍ان‌ ر‌ا ش‍‍ای‍د ب‍ت‍و‌ان‌ ن‍خ‍س‍ت‍ی‍ن‌ ش‍‍ه‍ر پ‍‍ارس‍‍ی‌ در خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ و ج‍ن‍وب‌ ‌غ‍رب‌ ‌ای‍ر‌ان‌ ب‍ه‌ ش‍م‍‍ار ‌آورد، ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ب‍ه‌ رو‌ای‍ت‍‍ی‌ ‌ه‍م‍‍ان‌ ش‍‍ه‍ر "پ‍‍ارس‍وم‍‍اش‌ "، ن‍خ‍س‍ت‍ی‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ‌آری‍‍ای‍ی‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍‍ه‍‍اج‍ر ب‍ه‌ ‌ای‍ن‌ س‍رزم‍ی‍ن‌ ‌اس‍ت‌ . م‍‍ع‍ب‍د "ب‍ردن‍ش‍‍ان‍ده‌ " م‍رب‍وط ب‍ه‌ دوره‌ پ‍‍ارت‍‍ه‍‍ا، ص‍ف‍ه‌ "س‍رم‍س‍ج‍د" و ‌آت‍ش‍ک‍ده‌ ‌آن‌ ب‍ه‌ ‌ه‍م‍ر‌اه‌ چ‍‍اه‌ ن‍م‍ره‌ ی‍ک‌ ب‍ه‌ ‌ع‍ن‍و‌ان‌ ن‍خ‍س‍ت‍ی‍ن‌ چ‍‍اه‌ ن‍ف‍ت‌ ‌ای‍ر‌ان‌ و خ‍‍اورم‍ی‍‍ان‍ه‌ ‌از ج‍م‍ل‍ه‌ ‌آث‍‍ار ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ‌ه‍س‍ت‍ن‍د. در ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ ر‌ام‍‍ه‍رم‍ز، ش‍‍ه‍ر س‍ل‍م‍‍ان‌ ف‍‍ارس‍‍ی‌ ق‍ل‍‍ع‍ه‌ "د‌ا و دخ‍ت‍ر"‌از دور‌ان‌ س‍‍اس‍‍ان‍‍ی‌ ، ش‍‍ه‍ر "م‍خ‍ت‍‍ارک‌ " ی‍‍اد‌آور ق‍ی‍‍ام‌ س‍ی‍‍ا‌ه‍‍ان‌ ‌ع‍ل‍ی‍ه‌ ح‍ک‍وم‍ت‌ ‌ع‍ب‍‍اس‍ی‍‍ان‌ و "ت‍ل‌ ب‍رم‍‍ی‌ " ب‍زرگ‍ت‍ری‍ن‌ س‍‍ای‍ت‌ ‌ای‍لام‍‍ی‌ ن‍ی‍ز ‌از ج‍م‍ل‍ه‌ ی‍‍ادم‍‍ان‍‍ه‍‍ا‌ی‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ ‌آن‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د ک‍ه‌ در ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ و‌اق‍‍ع‌ در ش‍رق‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ق‍ر‌ار د‌ارن‍د. شهر مسجد سلیمان مسجد سلیمان از شهرهای مهم نفتی استان خوزستان بشمار می‌رود طبق کاوش‌های باستان‌شناسی، آثار کهن مربوط به زندگی غارنشینی و دوران ماقبل تاریخ در این سرزمین کشف شده است و گفته می‌شود که در همین مکان هوشنگ پیشدادی در اثر برخورد دو سنگ چخماق شعلة آتش را برای اولین بار کشف کرده است. مسجد سلیمان در زمان کیانیان،‌ عیلامی‌ها، مادها، پارس‌ها، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان اهمیت فراوانی داشته است و آثار بر جای مانده از آن دوران شاهد این ادعاست. مسجد سلیمان همچنین زادگاه چیش پیش پارسی بوده است. این شهر در قرن هشتم قبل از میلاد جزء سرزمین عیلام بود و در آن عصر «آساک» نام داشت و در دوران پارس‌ها «پارسوماش» نامیده می‌شد. در قرون وسطی نیز «تلغر» نامیده می‌شد، سپس به «جهانگیری» و «میدان نفتون» معروف گردید. بعد از اینکه آثار آتشکده سر مسجد برای همگان مشخص شد، بنابه تصویب مجلس شورای ملی در سال هزار و سیصد و پنج خورشیدی به «مسجد سلیمان» تغییر نام یافت شهر شوش شوش یکی از کهن‌ترین مراکز تمدنی جهان است در نتیجه کاوش‌های باستان‌شناسی آثار و بقایایی در آن یافت شده است که قدمت آن را به دوران ماقبل تاریخ مرتبط می‌سازد. عیلامی‌ها اولین قومی هستند که شوش را رونق بخشیدند. در دوران تسلط این قوم، شوش آنچنان اعتباری یافت که به پایتختی برگزیده شد. شوش پس از تسلط هخامنشیان نیز عظمت خود را حفظ نمود و داریوش هخامنشی آن را به عنوان پایتخت زمستانی برگزید و تا اوایل تسلط مسلمانان عرب همچنان رونق داشت. در زمان ساسانیان، شوش پایتخت زمستانی بود. از سدة دوم تا هفتم ه‍-ق نیز دوباره رونقی نصیب این شهر گشت ولی با حملة مغولان، عظمت و شکوه آن از میان رفت. از سال هزار و هشتصد و چهل و نه میلادی باستان‌شناسان به کاوش در ویرانه‌های شوش پرداختند و آثار نفیسی از شهر خاموش و متروک شوش بدست آوردند. قلعة معروف شوش در سال هزار و هشتصد و نود و هشت توسط دمرگان بر فراز تپه اکروپل بنا گردیده است . خرمشهر شهرستان خرمشهر که در گذشته به نام «بندر محمره» معروف بود، از دو قرن قبل به دلیل اهمیت سوق‌الجیشی فوق‌العاده مورد توجه استعمارگران قرار گرفت و (تاکنون) چندین بار به اشغال قوای خارجی در آمده است. امپراطوری عثمانی در سال هزار و هشتصد و هشتاد و سه میلادی، انگلیسی‌ها در سال هزار و هشتصد و پنجاه و هفت میلادی و ارتش متجاوز بعث عراق در سال هزار و سیصد و پنجاه و نه خورشیدی خرمشهر را اشغال کرده‌اند. استرنج در کتاب سرزمین‌های خلافت شرقی درباره بندر خرمشهر (محمره) می‌نویسد: «بندر محمره» (خرمشهر) در کنار نهر حفار در جای سابق شهر بیان واقع شده است. نهر حفار نواحی بالای شط‌العرب (اروند رود) را به دو قسمت بالای کارون متصل می‌کند. یاقوت، جزیره بزرگ را که بین دو شط یعنی شط‌العرب و کارون واقع شده «میان رودان» نام داده است. مقدسی می‌گوید: این جزیره باتلاقی است که در یک زاویة آن کنار دریا شهر عبادان است و در زاویه دیگر در مصب شط کارون بندر سلیمان واقع شده است. کشف نفت در قرن نوزده و مجاورت خرمشهر با آبادان که بعدا پالایشگاه مدرنی در آن ساخته شد، اهمیت آن را دو چندان کرده است. شهر آبادان آبادان نام بندر و جزیره دلتا مانندی است که در گذشته «عبادان» نام داشته است. یاقوت حموی جزیرة بزرگ را که بین دو شط یعنی اروندرود و کارون واقع شده «میان رود» نام داده است. ناصر خسرو قبادیانی نیز در سال چهارصد و سی و هشت ه‍-ق آبادان را دیده و آن را توصیف کرده است. در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری آبادان به واسطة وجود صنعت نفت رونق و گسترش یافت. در سال هزارو نهصد و نه میلادی شرکت نفت به دنبال عملیات استخراج نفت در خوزستان پالایشگاه و تصفیه‌خانه‌های عظیمی در آبادان ایجاد کرد. پس از ایجاد پالایشگاه اهمیت اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی این جزیره افزایش یافت.در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی نام عبادان به آبادان تغییر یافت. شهر آبادان قبل از حملة‌ عراق به ایران در سال هزار و سیصد و پنجاه و نه خورشیدی از شهرهای بسیار باشکوه و آباد ایران بشمار می‌رفت. در حال حاضر کار بازسازی و نوسازی این شهر به اتمام رسیده است شهر اندیمشک اندیمشک در کنار خرابه‌های شهر قدیم (لور) و (اری‌ترین) احداث گردیده است. لور شهری آباد بود که جغرافی‌نویسانی چون اصطخری و مقدسی از آن نام برده‌اند. گویا شهر لور تا قرون وسطی از آبادی بهره‌مند بود و پس از آن رو به ویرانی نهاده است. اندیمشک در دوره قاجاریه و در حکومت حاج صالح‌خان مکری با ساختن قلعه‌ای اهمیت پیدا کرد و صالح‌آباد نامیده شد، سپس به اندیمشک تغییر نام یافت. مردم این شهر در گذشته در کپرها، چادرهای ساده و بعدها در خانه‌های گلی زندگی می‌کردند. ولی امروزه رشد و توسعه قابل توجهی یافته است. منابع : سابقه تاریخی اسکان قبایل و عشایر عرب در خوزستان، امیر حسین خنجی،1386،انتشارات فردا،نوبت چاپ ششم