صفحه محصول - پاورپوینت درس هشتم اسلام در ایران؛ زمینه‌های تکوین تمدن ایرانی اسلامی

پاورپوینت درس هشتم اسلام در ایران؛ زمینه‌های تکوین تمدن ایرانی اسلامی (pptx) 27 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 27 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

درس 8 اسلام در ایران؛ زمینه‌های تکوین تمدن ایرانی اسلامی هدف آشنایی با چگونگی فتح ایران توسط اعراب و علل و آثار مهم‌ترین تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را که در دو قرون نخست هجری در کشور ما و زمینه‌های شکل گیری تمدن ایرانی اسلامی فتح ایران توسط اعراب مسلمان روابط اعراب و ساسانیان قبل از ظهور اسلام در دوران باستان ، قبایل بیابانگرِد عرب که در مجاورت مرزهای جنوب و جنوب غربی فلات ایران می زیستند، مکرر به شهرها و آبادی های مرزی میهن ما هجوم می آوردند و پس از غارت آنها به درون بیابان‌های شبه جزیره عربستان عقب‌نشینی می‌کردند. به همین دلیل، حکومت ساسانیان، علاوه بر زنجیره ای از پادگان شهرها که در مرزهای جنوب غربی قلمرو خود ایجاد کرده بود ، دولت دست نشانده ای از طایفه عربِ آل مُنِذر (لَخمیان) در حیره بر سر کار آورد که سدّ محکمی در برابر یورش اعراب بَدَوی و کوشش های رومیان برای نفوذ به سرحدات ایران باشد. در جنوب، غیر از بحرین و عمان که جزو سرزمین اصلی ایران بودند و مرزبانان ایرانی بر آنجا حکومت می‌کردند، یمن نیز از زمان پادشاهی خسرو انوشیروان به تصرف ساسانیان درآمد. اوضاع ایران در آستانۀ حملۀ اعراب همزمان با ظهور اسلام، ایران در وضعیت سیاسی و اجتماعی نامساعدی به سر می‌برد. حکومت 400 ساله ساسانی را جنگ های طولانی و پرخرج با روم در غرب و نبردهای پی در پی با اقوام بیانگرد در مرزهای شرقی ، از یک سو و اختلاف و نزاع بزرگان و اشراف دچار فرسودگی و ضعف کرده بود. به گونه‌ای که پس از خسرو پرویز در مدت کوتاهی بیش از ده تن به تخت شاهی نشستند . اوضاع اجتماعی نیز به دلیل جدایی و بیگانگی طبقات جامعه ایران از یکدیگر ، اختلافات مذهبی و سرکوب شدید مخالفانِ دین رسمی، تنگ‌نظری موبدان و دخالت آنها در همه شئون کشور آشفته بود. علاوه بر آن، بروز بیماری مرگبار طاعون و طغیان شدید رودهای دجله و فرات که بندها و سدها را شکست و خسارت فراوانی به زمین های حاصلخیز آسورستان (بین النهرین/ سَواد/ عراق) زد، ضربه سنگینی به اقتصاد ساسانیان وارد آورد. حادثه تأثیرگذار دیگری که در این اوضاع و احوال اتفاق افتاد، از میان برداشتن دولت آل‌منذر توسط خسروپرویز بود. اندکی پس از این ماجرا، دسته ای از سپاهیان ساسانی از قبیله‌های عرب که به مرزهای ایران حمله کرده بودند، شکست خورد. این واقعه، اُبُهَت و عظمت قدرت ساسانیان را نزد اعراب فرو ریخت و باعث تشویق و تحریک بیشتر آنان برای هجوم به کاروان ها و آبادی‌های مرزی ایران شد. نخستین برخوردهای مسلمانان با ایرانیان مطابق برخی روایت‌ها، خ سروپرویز از جمله فرمانروایان بزرگی بود که در سال هفتم هجری توسط حضرت محمد(ص) به اسلام دعوت شد؛ اما او دعوت پیامبر را نپذیرفت و به باذان، حاکم ایرانی یمن امر کرد که به حجاز رود و آن حضرت را دستگیر و روانه تیسفون کند. البته برخی از مورخان در درستی این روایت تردید دارند. به هر حال، چون پیامبر خبر مرگ خسرو را به باذان فرستاد، او به همراه دیگر ایرانیان یمن اسلام آورد. اینان پس از سلمان فارسی، نخستین گروه ایرانیانی بودند که مسلمان شدند. آنان در خلال سرکشی‌هایی که پس از رحلت رسول خدا در شبه جزیره عربستان به وجود آمد، ایمان خود را نسبت به اسلام نشان دادند و با تمام وجود در برابر از دین‌برگشتگان و پیامبران دروغین جنگیدند. علاوه بر یمن ، در زمان پیامبر، اسلام به بحرین و عمان نیز راه یافت. مرزبان های ساسانیِ این دو منطقه در مقابل سپاهیان مسلمان تاب مقاومت نیاوردند و زرتشتیان ساکن بحرین به اطاعت مسلمانان و پرداخت جزیه گردن نهادند. حملۀ اعراب مسلمان به ایران درگیری ساسانیان و اعراب در زمان ابوبکر در شرایطی که دربار ساسانی دچار اختلاف و آشفتگی بود، اعراب مسلمان در اواخر دوران خلافت ابوبکر به منطقه سواد حمله کردند و تعدادی از آبادی‌ها و شهرهای آن منطقه را به جنگ و یا صلح گشودند، اما حملات جدّی آنان در ابتدای خلافت عُمربن خَطاب صورت گرفت. در آن زمان، پس از سال‌ها اختلاف و نزاع در دربار ساسانی، یزدگرد سوم بر تخت نشست، امور کشور کمی سامان یافت و سپاه ایران با شکست اعراب مسلمان در جنگ جِسر یا پل (13 ق) بیشتر متصرفات آنان را پس گرفت. درگیری ساسانیان و اعراب در زمان عمر عُمر، خلیفه دوم جنگاوران تازه‌نفسی را که از انگیزه معنوی و مادی بالایی برای جنگیدن برخوردار بودند، روانه ایران کرد. اعراب مسلمان نخست در قادسیه به سختی سپاه ایران را به سختی شکست دادند (14 ق) و تیسفون پایتخت پرآوازه ساسانیان را پس از مدتی محاصره تسخیر کردند (16 ق). از عوامل شکست قادسیه، می توان به اختلاف‌های داخلی ایرانیان و ناامیدی رستم فرخزاد، فرمانده سپاه ساسانی از پیروزی، همکاری دهقانان و برخی قبیله‌های عرب ساکن سواد با مسلمانان اشاره کرد. ضمن آنکه خبر پیروزی خیره‌کننده اعراب مسلمان بر رومیان در شام، موجب تقویت روحیه و انگیزه جنگاوران عرب در قادسیه شد. پس از سقوط تیسفون، بقایای ارتش ساسانی در جَلولا گرد هم آمدند و با مهاجمان جنگیدند، اما شکست خوردند و بسیاری از آنان کشته شدند(16 ق ). پیروزی اعراب مسلمان در جنگ نهاوند سرنوشت حکومت ساسانی را قطعی کرد (21 ق). فاتحان این پیروزی را فتح الفتوح نامیدند. به دنبال آن، سپاهیان مسلمان از هر سوی به داخل ایران پیش تاختند و تا دوران خلافت عثمان، بیشتر شهرها و ولایات مختلف را یکی پس از دیگری به جنگ و یا صلح گشودند. برخورد ایرانیان با اعراب پس از حمله به ایران ساکنان برخی شهرها و مناطق ایران مانند همدان، ری، فارس و به خصوص شهر استخر که خاستگاه خاندان ساسانی بود، بارها بر اعراب شوریدند، اما از آن جایی که میان این شورش ها هماهنگی وجود نداشت، اعراب موفق به سرکوب آنها شدند.