کتاب را باید زیست در 14 نکته مقاله ای از بها الدین خرمشاهی

کم خوان و گزیده خوان بوده اند و مثل آدم های کم غذا که هرچه بخورند جذب جان شان می شود، آن ها هم هرچه خوانده اند با حضور قلب بوده و جزو جان شان می شده است؛ بر عکس شکم بارگانِ کتابی یا کتاب خواران عصر ما که در معرض هجوم و فشار تولید انبوه کتاب هستند.

○لمعات عراقی یا فصوص فارابی ... یا کفایهٔ آخوند خراسانی را نمی توان لاجرعه سر کشید؛ باید تجرّع کرد. گمان می کنم این سوال برای اغلب اهل نظر مطرح باشد که؛ قدما چگونه با مطالعهٔ حدّاکثر صد دویست کتاب به بار می نشستند و صاحب نظر می شدند، و ما با خواندن صدها کتاب فقط مسمومیّت سربی و امتلاء ذهن و زبان پیدا می کنیم؟!

■جواب اش این است که؛ قدما کتاب ها را بازخوانی و همواره خوانی می کردند و هر بار با تامّل و تجربهٔ بیش تری در همان کتاب های معدود غور و غوص می کردند. بسیارخوانی شان هم عددی و آماری و رج زدن کتاب ها نبوده است. اگر بسیارخوانی هم در کارشان بوده، بسیار خواندن و ژرف خوانی متون معدود و معیّنی بوده است. ذکر آن ها تذکّر به بار می آورده، ولی وردخوانی ما گاه به لقلقهٔ لسان شباهت دارد!

◾مثنوی مولانا برای این سروده نشده است که در عرض چهار پنج هفته مانند دُن آرام یا جانِ شیفته یا ژان کریستف خوانده و به کناری نهاده شود. چنین سطح پیمایی عجولانه ای برابر با ناکار کردن مثنوی و درس نگرفتن از مولاناست. مثنوی یا دیوان حافظ را باید زیست....